شهر سوال ـ آنچه براى ما مهم است تفسير خلود شقاوتمندان در آتش است شكى نيست كه هر گناهكارى شقى و هر گناهى به نوعى شقاوت آفرين است، و شقاوت داراى مراتب و درجاتى است ولى سخن در اين است كه آيا آيه ياد شده هر نوع شقاوت و شقاوتمند را در بر مى گيرد يامقصود كافرى است كه در شقاوت به درجه نهايى رسيده است؟
بهشت و جهنم
آیا همانگونه که برای مردان در بهشت حور العین وجود دارد، زنان نیز چنین نعمت هایی دارند؟
شهر سوال ـ در جواب اجمالی می توان گفت که فرد بهشتی هر چه طلب کند، برایش برآورده می شود و در بهشت احساس محرومیت نسبت به امری وجود ندارد. اما درباره مساله همسر بهشتی برای زنان باید گفت که: در قرآن مجید این بشارت داده شده است كه مؤمنان در صورتى كه همسران و فرزندانشان نیز مؤمن باشند در كنار یكدیگر خواهند بود. بنابراین برقرار بودن زناشویی مختص مردان نیست و حکم همسری برای زنان نیز صدق می کند.
چرا از نظر قرآن جهنمیان همیشه در جهنم می مانند؟
شهر سوال ـ از دیدگاه شیعه، خلود در جهنم فقط برای کفّار و مشرکان و منکران خدا و قیامت و انبیاء است و مسلمان و مؤمن، گرچه مرتکب گناهان کبیره شده باشد، دائماً در جهنم نمی ماند، بلکه پس از چشیدن عذاب به مقدار لازم بالاخره نجات پیدا میکند واهل بهشت میشود. این گروه می‌تواند شامل مستضعفان فکری سایر ادیان الهی نیز باشد. امّا در مورد کفّار خالد که چگونه ممکن است آنها مثلاً هشتاد سال عمر بکنند، امّا تا ابد در جهنم بسوزند؟ باید گفت: مجازات و کیفرها سه گونه است:
مضمون حدیثی كه بهشتیان هم اكنون در بهشت اند و جهنمیان نیز هم اكنون در جهنم هستند ، چیست؟
شهر سوال ـ رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله پس از اداء نماز صبح جوانى را از انصار در مسجد مشاهده نمود كه از بیخوابى سرش بىاختیار پائین مىآید چهره زرد و بدن لاغر و ضعیف او از شب زنده دارى حكایت میكرد و چشمانش در كاسه سرش فرو رفته و گود شده. حضرت فرمود: فلانى حالت چگونه است؟ عرض كرد (بحمد اللَّه) داراى حالت یقینم.
آیا در بهشت و جهنم هم تكامل وجود دارد؟
شهر سوال ـ شهید مطهری درباره عدم امکان تکامل در آخرت و فرق دو عالم می فرمایند: «دنیا دار تكلیف است و آخرت دار جزا. (دنیا) مهلت براى كشت و تكامل پیدا كردن، اصلاح كردن خود، ملكات عالى كسب كردن، اعمال صالح بجاى آوردن (است) ... در آنجا (آخرت) امكان تكلیف و عمل و تغییر دادن خود و سرنوشت خود (اگر سعید است برگردد خود را شقى كند، اگر شقى است برگردد سعید كند) وجود ندارد، از باب اینكه نظام زندگى نظام دیگرى است...
قرآن بهشت را چگونه توصیف کرده است؟
شهر سوال ـ در آن جا براى بهشتیان از همه میوه ها به اضافه لطف و بخشش پروردگارشان هست.[محمد/ ۱۵] و آنچه كه انسان بخواهد و چشم ها را به شوق و لذت اندازد مهیاست و انسان در آن جاوید باشد: «وفیها ما تشتهیه الأنفس وتلذ الأعین وأنتم فیها خالدون».
آیا در بهشت زمان وجود دارد؟
شهر سوال ـ جابر (جعفى) از امام باقر از پدرش از جدّش علیهم السّلام روایت كند كه رسول خدا (ص) فرمود: چون روز قیامت شود، و اهل بهشت در بهشت، و اهل دوزخ در دوزخ جاى گیرند، بندهاى هفتاد خریف- كه هر خریف هفتاد سال است- در آتش بماند، سپس از خدا- عزّ و جلّ- درخواست كند و خدا را بخواند و گوید: پروردگارا! بحقّ محمّد و اهل بیتش از تو مىخواهم كه مرا رحم كنى. خدا- جلّ جلاله- به جبرئیل وحى كند كه بسوى بندهام فرود رو، و او رااز آتش بیرون آور.[۷]
منظور از تکوینی بودن عذاب جهنم چیست؟
شهر سوال ـ یا نتایج و پیامدهای تکوینی اند یا نتایج و پیامدهای قراردادی. برای مثال وقتی راننده ای سبقت غیر مجاز می گیرد یا از چراغ قرمز رد می شود ، ممکن است با اتومبیل دیگری تصادف نماید. همچنین ممکن است توسط پلیس جریمه شود. جریمه شدن توسط پلیس مجازات قراردادی این عمل خلاف است؛ امّا تصادف نمودن نتیجه تکوینی این فعل خلاف است؛ یعنی در جایی که سبقت غیر مجاز یا رد شدن از چراغ قرمز منجر به تصادف شده است، بین تصادف و آن عمل رابطه علّی و معلولی برقرار است.
بهشت و جهنم چگونه هستند؟
شهر سوال ـ برای شناخت بیشتر باید قدر اشاره ها را دانست. برای طفلی که تازه به مدرسه رفته، معلم یک مطلب را چند بار تکرار می کند تا در ذهن او بنشیند. او در دانشگاه، دانشجوی زیرک، منتظر اشاره ها و نکته های ظریف در سخن استاد است.
آیا در دنیا می توانیم فهم کاملی از بهشت و جهنم داشته باشیم؟
شهر سوال ـ ما تنها به دورنمایی از نعمت های بهشت و عذاب های جهنم دست می یابیم که آن هم به اندازه تجربیاتمان از لذت و رنج است در حالی که فاصله بسیار بین لذت و رنج دنیا، با لذت و رنج آخرت وجود دارد. با این تصویر بهشت در ایات و روایات آنچنان دل انگیز هست که همه را مشتاق آن کند و عذاب جهنم چنان دردناک هست که هر کس آن را جدی بداند، برایش حذرهای بسیار خواهد داشت.
