موقعیت مناسبی که مرقد امام در روزگار نخست حکومت عباسیان به دست آورده بود، پس از تثبیت حاکمیت آنان تغییر کرد و شیوه آنان در برخورد با علویان دگرگون گشت. بنا به برخی از گزارش های تاریخی هارون در دوران حکومتش (۱۷۰ ۱۹۳ق) گاهی خادمان حرم امام حسین(ع) را فرا می خواند واز آنان بازجویی می کرد و زائران مرقد امام حسین(ع)، به دستور وی در تنگنا قرار می گرفتند! به دستور او درخت سدری که بر مرقد سایه افکنده بود، از ریشه کنده شد، بنای قبر تخریب گردید و زمین آن شخم زده شد.

این سخن مشهور که امام حسین(ع) حجّ خود را نیمه تمام گذاشت، سخن نادرستى است؛ زیرا امام(ع) در روز هشتم ذى حجه «یوم الترویه» از مکّه خارج شد(۱). در حالى‏ که اعمال حجّ - که با احرام در مکّه و وقوف در عرفات شروع مى‏ شود - از شب نهم ذى حجه آغاز مى‏ شود. بنابراین، امام(ع) اصولاً وارد اعمال حج نشده بود، تا آن را نیمه تمام گذارد.

امام حسین در زمانى قرار گرفته بود که بدعت هاى زیادى در اسلام به وجود آمده بود، که مى دانست اگر قیام نکند، چیزى از اسلام باقى نخواهد ماند. چنان که فرمود: وقتى زمامدار حکومت اسلامى افرادى مثل یزید باشد، باید فاتحهء آن را خواند.( ۱۱) از طرفى مى دانست که جد بزرگوارش فرمود:« آن جا که بدعت ها ظاهرگردد، بر عهدة عالمان است که حقایق را بگویند، و اگر کتمان کنند، لعنت خدا بر آنان باد»

ساير امامان براي بيان حقّانيّت اهل بيت، از بيان مظلوميت علي و شهادت جانگداز حضرت امام حسين (ع) استفاده مي كردند. گاهي خود ذكر مصيبت مي نمودند . به ياران و اصحاب خويش سفارش اكيد دراقامه عزا مي كردند .به شعرا و مدّاحان اهل البيت به خصوص مداحان امام علي و فاطمه اطهر و امام حسين جايزه و انعام مي بخشيدند. این ها همه پاسخ چرایی عزاداری برای امام حسین است.