چرا برخی از دعاها دیر مستجاب می شود و یا اصلا به استجابت نمی رسد؟

استجابت دعا

خدای متعال در هر صورت دعای بندگان را بالاخره زود یا دیر، این دنیا یا آن دنیا برآورده می کند. اما بحث در این است که خدای متعال به گنهکار از این جهت دارای مشکلاتی است و می بایست اورژانسی رسیدگی شود، توجه و اشتیاق نشان داده است، وگرنه خود اشخاصی که به خدای متعال نزدیکند که نیازی به این تشویقات ندارند و مزه مهر و محبت الهی را چشیده اند.

گاهي اين سوال به ذهن انسان مي رسد كه اگر خداوند صداي ما را مي شنود، به دعا و درخواست ما آگاه است، توانايي اجابت هم دارد و خودش فرموده: از من بخواهيد تا اجابت كنم. (۱) پس چرا برخي اوقات شاهد اجابت سريع دعاهاي خود نيستيم؟

در پاسخ به اين سوال متذكر مي شويم اولا هيچ دعايي خالي از نوعي اجابت نيست، زيرا نوعي عبادت و پرستش است و درهر عبادتي كه با قصد قربت انجام مي شود ؛ يعني عبادت كننده تصميم دارد به خداي خود نزديك شود و به كمالات ذات اقدس اله آراسته گردد، خالي از اثر قربي نيست. بنابر اين، همين كه دعا و عبادت با خلوص نيت و شرايط لازم انجام مي شود، در همان لحظه به اجابت مي رسد و اثر معنوي خود را بر روح و جان انسان مي گذارد. و با استمرار اين حالت است كه آدمي به تدريج مظهر نورانيت و اسماء و صفات كماليه حق تعالي شده، به كمال و سعادت شايسته خود مي رسد، خود دعا كردن، در حقيقت، درمان عطش قلب و تسكين سوزش جان و و نياز روح به عروج به عالم قدس اله است. امام صادق(ع)فرمود: شما را به دعا سفارش مى كنم. زيرا با هيچ عمل ديگرى همچون دعا, به خدا نزديك نمى شويد. (۲).
رفت موسى آتشى آرد به دست آتشى ديد او كه از آتش برست
بهرنان شخصى سوى نانوا دويد دادجان چون حسن نانوا را بديد

استحضار داريد كه تمامي عبادات به خصوص دعا داراي چندين اثر عمومي و خصوصي است. آثار عمومي دعا، معنويت، نورانيت، صفا و قربي است كه در قلب و روح انسان ايجاد مي شود و آثار خصوصي آن تأثيرات معنوي و يا مادي خاص است كه در اثر ارتباط موثر با خداوند حاصل مي شود و در روايات و سند دعاها ذكر شده است، مانند دعا براي رفع امراض، فقر، گرفتاري و مانند آن.
هر دعايي اقتضاي استجابت دارد، ولي از نظر فلسفي براي اينكه اين اقتضا به عليت تبديل شود و خواسته ما در خارج واقعا محقق شود، عوامل ديگري نيز در كار است كه بايد همگي جمع شوند. عليت و ضرورت وجود چيزي در خارج در گرو اين است كه تمامي علت هاي اقتضايي با هم جمع شوند و وجود آن چيز در خارج به صورت ضرورت درآيد و گرنه با تحقق برخي از عوامل و اقتضائات وجود آن ضروري و حتمي نخواهد بود، بنابراين همانگونه كه گفتيم: هر دعايي حتما اقتضاي اجابت دارد و خداوند فرموده ادعوني استجب لكم، ولي عملي شدن آن بستگي به وجود ساير اقتضائات و علت ها و شرايط ديگري دارد كه در تحقق خارجي آن دخيل هستند.
ثانيا، دعا اقتضاي اجابت دارد نه اينكه علت اجابت باشد. در اين زمينه بايد بدانيد كه تحقق هر آرزو و رسيدن به هر هدفي راه اختصاصي و طبيعي خود را دارد و دعا تنها يكي از عوامل موفقيت و رسيدن به خواسته ها و نيازها است. براي موفقيت و رسيدن به خواسته هاي مشروع خود بايد برنامه ريزي و تلاش پي گير داشت. به طور مثال دعا درباره سلامتي اقتضاي اجابت دارد، يعني در صورتي كه انسان تلاش كند و نزد طبيب برود و دارو مصرف كند و دعا هم بكند اين عوامل روي هم باعث صحت و سلامتي انسان خواهد شد.
نابرده رنج گنج ميسر نمي شود - مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد.

برخي افراد خيال مي كنند همين كه بنشينند و دعا كنند و در اين زمينه با اصرار از خداوند چيزي بخواهند، مي توانند خداوند را مجاب كنند و به خواسته خود برسند. اين تصور درست نيست. رسيدن به هر خواسته اي راه خود را دارد و بايد از مسير طبيعي خودش بدان دست يافت.
البته در كنار تلاش فردي و اجتماعي موضوع دعا هم سفارش شده است و باعث جلب عنايت و كمك خداوند مي شود. به عبارت ديگر بايد برخواست و دعا كرد نه اينكه نشست و دعا كرد. دعا كردن نشستني نيست. دعا براي كسي مفيد است كه در مسير قرار دارد و عملا تلاش مي كند و نهايت سعي خود را براي رسيدن به اهداف خود در زندگي انجام مي دهد. چنين كسي بسيار موفق خواهد بود و براي او رسيدن به خواسته ها و استجابت دعاها دور از انتظار نيست.

مطالعه بیشتر:
عوامل عدم استجابت دعا چیست؟

پی نوشت ها:
۱- غافر، آیه ۶۰.
۲- كافي، ج۲، ۴۶۷.

نظرات