ملاک تشخیص غیبت چیست؟

غیبت

سلام مجدد و عرض ارادت به شما عزیزان. از اینکه برای پاسخ سوالم وقت گذاشته بودید کمال تشکر را دارم. من در فامیل همسرم تنها فردی هستم که روسری و حجاب کامل دارم. و به لطف خدا و برعکس آنچه برخی تصور می کردند که عوض خواهم شد، در این ۱۳ سالی که ازدواج کرده ام به مدد الهی من و همسرم در رعایت مسائل شرعی محکم تر از قبل شده ایم. ولی باور بفرمایید که خیلی سخت است و من مشکل اساسی ام راجع به تشخیص ندادن حدود غیبت است. مثلاً عید نوروز در منزل برادر شوهرم دعوت بودیم و جاری بزرگم دامنی بالای زانو و آستین حلقه ای با یقه ای باز پوشیده بود. با اینکه ما در شهر دیگری هستیم و ارتباطمان را محدود نموده ایم ، نمی دانم آیا صحبت راجع به این موضوع با همسرم و یا خواهرم که حضور نداشته و به نوعی مربی اخلاق من است غیبت است یا خیر؟ آیا این کار جاری ام که در همه جا و هر مکانی همین شکل است مصداق فسق است یا نه؟ جاری دیگرم که بسیار مهربان و مردم دار است هنگامی که به منزل پدرش می رود چادر به سر کرده و نماز می خواند و هنگامی که در مهمانی های خانواده همسرم هست بدون حجاب و با یقه باز و چسبان است و با آقایون دست می ده. آیا این مصداق فسق هست یا نه؟ این مساله را هم همه فامیل می دانند. آیا تعریف از وضعیت پوشش ها و بروز حس تنهایی شدیدی که در جمعشون دارم و البته به اون افتخار می کنم ، برای خانواده ام حکم غیبت دارد یا نه؟ کتاب گناهان کبیره را دارم اما منظور از برادر ایمانی و عدم غیبت از او را نمی دانم . آیا اگر کسی مسلمان نباشد می توان راجع به او صحبت کرد؟ فکر نکنم! ما که دوروبرمون پر از مسلمان ها شناسنامه ای هست، آنها برادر ایمانی اند یا نه؟ ممنون و هزاران بار ممنون از وقتی که می گذارید و من را از شبهه خارج می کنید.

به نام خدا و با عرض سلام .
قبل از هر چیز به خاطر ایمان راسخ و پایبندی به عقاید، به شما تبریک می گویم و از خداوند متعال توفیقات روز افزون شما را خواستارم.
همانطور که پیش از این عرض شد ملاک تشخیص غیبت، رنجش خاطر فرد موضوع سخن است. براین اساس آشکار نمودن عیب واشتباه پنهان یک شخص که مسلما وی مایل به این امر نیست از مصادیق غیبت به شمار میرود. اما بسیار دیده ایم که افراد اشتباه یا عمل خلاف شرع یا اخلاقی را مرتکب میشوند که زشتی آن در نظرشان زیباست و نه تنها از بابت کار خود شرمنده وپشیمان نیستند بلکه به رفتار خود میبالند! در این صورت صحبت کردن در مورد این موضوع اگر به قصد تحقیر وتمسخر وحتی تخریب شخصیت فرد نزد دیگران نباشد (چراکه همه از موضوع آگاهند و با گفتن یا نگفتن چیزی تغییر نمیکند) غیبت محسوب نمیشود.
مثلا اگر شما بگویید فلانی به حجاب اعتقاد ندارد غیبت نیست ولی اگر بگویید فلانی در بعضی محافل حجاب دارد و در بعضی دیگرندارد می تواند غیبت باشد چراکه معلوم است این شخص هنوز کاملا با خودش کنار نیامده که حجاب داشته باشد یا نه و به احتمال زیاد از اینکه بعضی افراد از بی حجابی اومطلع شوند ناراحت و خجالت زده میشود.
امیدوارم مسئله برایتان قابل درک شده باشد.
واما در مورد غیبت از فرد مسلمان وغیر مسلمان ، غیبت از غیر مسلمان کلا از موضوع غیبت خارج است زیرا پیامبر اکرم (ص) در تعریف غیبت فرموده اند: غیبت این است که ازبرادر (مؤمن )خود چیزی بگویی که خوش ندارد. بدان که اگر آنچه در او هست بگویی، غیبتش را کرده ای و اگر آنچه در او نیست بگویی، به او بهتان زده ای .[۱] ودر مورد غیر مسلمان اگر چه باز گو کردن عیب های او، غیبت به حساب نمی آید، اما اگر این کار موجب عادت نفس به غیبت کردن شود، پرهیز کردن بهتر است، زیرا بعضی از علماء اخلاق، انسان را حتی از کارهای مباحی که زمینه ساز گناه یا عادت به گناه و عادی شدن گناه هستند، باز می دارند.
در ضمن غیبت مسلمانان شناسنامه ای که به آن اشاره کردید ، غیبت به شمار میرود چرا که سنجش ایمان و اسلام افراد نه صحیح است و نه به گونه ای عادلانه ممکن.
و در آخر پیشنهاد میکنم به دنبال مصادیق فسق در رفتار دیگران نباشید چرا که موجب بدبینی و بددلی میشود و رشته های عاطفی میان افراد را پاره میکند . اگر در صدد امر به معروف و نهی از منکر هستید و از نحوه صحیح آن آگاهید این کار را انجام دهید در غیر صورت از عیب های دیگران چشم پوشی کنید و تا میتوانید آنهارا بپوشانید تا خداوند عیبهای شما را بپوشاند.
موفق و سربلند باشید.

[۱] الترغیب والترهیب :۳/۵۱۵/۳۱–بحارالانوار :۷۷/۸۹/۳-کتز العمال:۸۰۱۴،۸۰۳۳،۸۰۲۴
 

دیدگاه‌ها

باسلام سعی کنید در کنار جواب به سوالات افراد مشکلات وموانع دین داری انها که در سوال امده وراه تقویت دینداری رو به کاربران گوش زد کنید مثلا به این خانم که بسیار تنها و درعین حال دین داره پیشنهاد بدهید حتما به مسجد برود ودوستان مسجدی و با ایمان پیدا کند

با سلام
اگر ما گناه عیب یا نقص یک شخص رو به کسی بگیم اما این شخص برای کسی که به او گفته ایم ناشناس باشد ایا باز غیبت محسوب مس شود؟

تصویر پاسخگو

با سلام
یکی از ملاک های غیبت این هست که شخص غیبت شونده مشخص باشد . بنابر این اگر عیب یا گناه کسی بدون اسم بردن از ایشان ، به گونه ای که برای شنونده ناشناس باقی می ماند ، گفته شود ، غیبت محسوب نمی شود .

سلام .یعنی شما میگید اگه خوبی های کسی رو تو جمعی که میشناسنش و خودش اونجا نیست بگیم غیبت محسوب نمیشه در حالیکه فرد ممکنه از اینکار ناراحت بشه.؟خودم که خیلی ناراحت میشم از اینکار وقتی به منظور مقایسه یا به رخ کشیدن برتری من نسبت به دیگری باشه.مخصوصا برای ازدواج.
یه سوال دیگه اعضای خانواده میتونن پشت سر هم صحبت کنند مثلا مادر و فرزند؟

تصویر پاسخگو

با سلام
ملاک غیبت از نظر شرعی بدگویی طرف است نه گفتن خوبی ها . پس گفتن خوبی های شخص ، هر چند خود شخص راضی نباشد ، غیبت محسوب نمی شود . هر چند اگر کسی بداند که بازگویی خوبی کسی موجب ناراحتی واقعی او می شود باید از این کار دوری کند ، چون باعث آزار او شده است .
پاسخ سوال دوم شما هم این است که اعضای خانواده هم مجاز به غیبت کردن پشت سر هم نیستند . هر چند مادر و فرزند باشند .

سلام و خسته نباشید.
هنگامی که برای تحقیق محلی برای ازدواج یا مصاحبه شغلی به ما مراجعه شود اگر عیب فرد رابگوییم غیبت کرده ایم؟

تصویر پاسخگو

با سلام
در مقام مشورت ، گفتن حقیقت حال افراد غیبت محسوب نمی شود .
بخصوص در تحقیق برای ازدواج اگر حقیقت امر را نگویی گناه کرده اید .

با سلام خداقوت
غیبت یعنی خصلت بدی در کسی رو به کسی نگوییم مگر به ضرورت.مثلا تحقیق..ویا نصیحت به دیگران به جهت برقرار نکردن دوستی با این شخص و یا احتیاط کردن و گوشزد کردن رفتارهایی که دارد درسته؟
۱ایا افرادی که در رسانه هستند اعم از بازیگران مجری و گویندگان ورزشکاران سیاستمداران هنرمندان که بر اساس فعالیتی که از ان اگاه هستیم از اثرشان نقد میکنیم خارجی یا ایرانی مسلمان و غیر مسلمان..و یا در اجتماع افرادی هستند که درباره انها صحبت میکنیم درباره ویژگی هایی که دارند و انتقاد غیبت است؟ و یا درباره ظاهر انها صحبت کنیم مثلا فلانی چاق یا لاغر است.فلانی بد سیما است یا فلان بازیگر جراحی کرده و چنین حرفایی غیبت محسوب میشود وقتی در معرض نمایش هستند؟
۲ایا صحبت درباره شخص فحاش که نمیشناسیم و یا بی حجابی در خیابان که میبینیم و مثلا میگوییم عجب ظاهر بدی دارد و.. و یا هرگونه رفتار زشتی که درجایی میبینیم بصورت لحظه ای و به کسی همراهمان است میگوییم مثلا چقدر رفتار بدی داشت غیبت است؟
۳صحبت درباره کودکانی که به سن تکلیف نرسیدن مثلا بگوییم فلانی خوشگل نیست.یا بد اخلاق است.یا بیمار غیبت است؟
۴صحبت درباره کردار های زشت کسی نزد کس دیگر که خودمان میشناسیم اما به ان شخص معرفی نکنیم غیبت است؟
۵در فضای مجازی هم غیبت میشود؟ مثلا درباره نویسنده وبلاگی بگوییم بد اخلاق است و...
اگر خصلت بد دیگران را به کسی گفته باشیم و به خودشان هم بگوییم غیبت است

با تشکر صبر و خواندن و پاسخگویی شما

تصویر soalcity

سلام
مومنان باید یکدیگر را مانند اعضای یک خانواده ببینند و همان طور که اعضای یک خانواده سعی می کنند عیوب یکدیگر را بپوشانند، مومنین نیز عیوب هم را بپوشانند. و حرمت غیبت از همین جاست.
پس سخن گفتن درباره غیر مسلمانان، سخن گفتن درباره امری که کاملا آشکار است، سخن گفتن درباره کسی که طرف مقابل آن را نمی شناسد و ... غیبت نیست.
البته ممکن است بعضی سخنان علیرغم آنکه غیبت نیستند، مصداق تمسخر باشند.
همچنین روشن است که اعضای خردسال خانواده را هم از خود می دانیم و نمی خواهیم عیوبشان آشکار شود.

تصویر اطمینان

باسلام؛
اگر در غیاب کسی نامش را ببریم و او را به نحوی استهزاء کنیم،اما شخص شنوده فردی که از او غیبت شده است را تا به حال ندیده باشد و اطلاعات بسیار کمی مثلا فقط محل کار او را بداند،آیا این عمل غیبت بشمار می رود؟

تصویر پاسخگوی اعتقادی

پاسخ :
باسلام وتشکر .
بر خی بر آن اند که صحبت کردن پشت سر کسی که او را نمی شناسیم غیبت نیست(۱) طبق این نظر حکم غیبت را ندارد .
اما بر اساس نگاه دیگر غیبت به این معنا است که شخص از عیب برادر دینی اش مطلع شود .در حالی که آن فرد از بیان عیب ناراحت می‌شود، آن را برای دیگری بازگو کند،خواه عیب و نقص در بدن شخص باشد مثل این که بگویی فلانی کور یا کوتاه یا بلند است، یا در صفات و اقوال و اخلاق شخص باشد، مثل این که بگویی بد اخلاق یا ریاکار است و.... غیبت به معنای بدگویی کردن پشت سر دیگران و عیب را آشکار کردن است.
اگر نقصی یا عیبی را به او نسبت دهد که یقین ندارد دردیگری است ، به آن تهمت گویند .
اگرعیبی را که می داند درآن شخص نیست، یا کاری را که یقین دارد از او سر نزده، به او نسبت دهد به آن افترا گویند.( ۲) به هر حال اگر غیبت هم نباشد از باب ا ستهزا این کار حرام است چون استهزای مومن حرام است .
پی نوشت:
۱ . گناهان کبیره ، ج ۲ ،ص ۲۷۹ .
۲. ترجمه کتاب جامع السعادات،ج۲،ص۴۱۷.

سلام طاعات و عبادات قبول
اگر غیبت کسی را پیش کسی که او را نمیشناسد بکنیم اشکالی دارد؟ مثلا بگویم خانم ... اینگونه است در حالی که شخص شنونده اصلا این خانم ... را نمیشناسد

تصویر شهرسوال

سلام
اگر غيبت کسي را پيش کسي که او را نميشناسد بکنيم غيبت محسوب نمي شود و اشکالي ندارد .

/۴۲۷۰۴۷/

سلام اگر فردی کار بدی کرده باشد و هردو دیده باشیم و بعد راجبش صحبت کنیم ایا غیبت محسوب میشود؟مثلا بگیم وای چرا این فزد اینگونه بود؟

تصویر شهرسوال

سلام و تشکر از ارتباطتان با این مرکز

با عرض معذرت، متاسفانه امکان پاسخگویی از این سامانه دیگر مقدور نیست.

برای ارسال پرسش و دریافت پاسخ، از راه های ارتباطی ذیل استفاده بفرمایید. دوستان کارشناس در این بخش ها خدمت شما هستند:

۱) نسخه جدید "اپلیکیشن پاسخگو"

این برنامه را می توانید از این لینک دریافت کنید:
https://cafebazaar.ir/app/ir.pasokhgoo.app

۲) اگر امکان نصب و استفاده از برنامه فوق را ندارید، می توانید با مراجعه به این آدرس اینترنتی و ثبت مشخصات، پرسش خود را از طریق وبسایت مطرح نمایید:
http://my.pasokhgoo.ir

نظرات