منظور از تبعیت ماموم از امام در نماز جماعت چیست؟

در نماز جماعت مامومان باید تابع امام باشند که این تبعیت در دو حالت تحقق پیدا می کند؛ یکی در اذکار و دیگری در افعال.

مستحب است که در گفتن اذکار مثل خواندن تشهد یا سجده ماموم تابع امام باشد. البته اگر ماموم تبعیت نکرد، نماز او باطل نیست و اشکالی ندارد.

۱- نماز گزار باید در افعال نماز ماموم تابع امام باشد.

در افعال نماز است مثل رکوع یا سجده که ماموم باید تابع امام باشد. به عنوان نمونه اگر امام هنوز به رکوع نرفته است ماموم نمی تواند به رکوع برود یا ماموم نمی تواند آن قدر افعال نماز را طول بدهد که بتوان گفت او از امام تبعیت نمی کند.

همه مراجع معتقدند ماموم باید در افعال تابع امام باشد. حال حکم کسی که از امام تبعیت نمی کند، دو حالت دارد. یا او عمدی تبعیت نمی کند یا سهوی.

۲- تبعیت نکردن سهوی در افعال اشکالی ندارد.

طبق نظر علما، تبعیت نکردن از امام در افعال اگر سهوی باشد، ایرادی ندارد به عنوان مثال فرد متوجه نبوده یا تصورش این بوده که مثلا امام به رکوع رفته است لذا او هم به رکوع می رود؛ این اشکالی ندارد.

۳- تبعیت نکردن عمدی ماموم از امام

اگر کسی به طور عمدی تابع امام نباشد در این جا، فقها دیدگاه هایی دارند.

مثلا حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری می فرمایند: ماموم باید افعال نماز را با امام یا کمی پس از امام به جا آورد و اگر عمدا قبل از امام یا مدتی پس از امام انجام دهد معصیت کرده است. پس از نظر امام(ره)، ماموم معصیت کرده ولی نماز او صحیح است.

نظر آیت ا... سیستانی هم این است که نماز جماعت ماموم در این حالت باطل است. یعنی اگر کسی به عمد در افعال از امام تبعیت نکرد نماز جماعت او باطل است اما اگر به وظیفه فرادی عمل کند نماز او صحیح است.

آیت الله مکارم شیرازی: ماموم باید کارهاى نماز را مانند رکوع و سجود جلوتر از امام انجام ندهد، بلکه همراه امام یا کمى بعد از او به جا آورد و اگر سهوا پیش از امام سر از رکوع بردارد باید دوباره به رکوع برود و با امام سربردارد و زیادى رکوع در اینجا نماز را باطل نمى کند، ولى اگر به رکوع برگردد و پیش از آن که به رکوع برسد امام سر بردارد نمازش باطل است.

منبع: توضیح المسائل مراجع مسئله ۱۴۷۰