آیا جناب ابوطالب پدر امام علی(علیه السلام)، به حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) ایمان آورده و مسلمان بود؟

در باره ايمان اَبوطالِب به گفتار زير توجه نمائيد.
اَبوطالِب، عبدمناف (عمران) بن عبدالمطّلب بن هاشم بن عبد مناف قرشي (متولد سال دهم بعثت برابر با ۶۲۰ م)، عمو و حامي پيامبر (ص).
چون محمد (ص) به پيامبري مبعوث شد، ابوطالب با گروش فررندش علي (ع) به اسلام مخالفت نكرد و حتّي او را به همراهي با پيامبر فرمان داد محمد (ص) را نيز از پشتيباني خود مطمئن ساخت (۱)، اما خود در پاسخ به دعوت پيامبر كه او را سزاوارترين فرد براي قبول اسلام مي دانست، ظاهراً به سالخوردگي خود و ملامت و كينة قريش اشاره كرد. آنگاه كه پيامبر (ص) دعوت خود را آشكار كرد، كساني از سران قريش نزد ابوطالب آمدند و از وي خواستند يا برادر زاده اش را از اين كار بازدارد، يا حمايت خود را از محمد (ص) برگيرد. ابوطالب گاهي با لحني ملايم با ايشان سخن مي گفت و زماني با محمد (ص) در اين باره به گفت و گو مي نشست (۲).

پشتيباني آشكار ابوطالب از محمد (ص) بر كافران گران آمد و چون مي پنداشتند كه غمخواري او از محمد (ص) كه در كودكي به «يتيم ابوطالب» شهرت داشت، فقط به خاطر فرزند خواندگي اوست. كفار، عُمارة بن وليد را كه جواني خردمند و خوشرو بود، همراه گرفتند و به قصد مبادله با حضرت محمد (ص) پيش ابوطالب آمدند. ابوطالب سخت برآشفت و آنان را براند. (۳)

ابوطالب سرانجام در هشتاد و چند سالگي درگذشت. به اعتقاد شيعه، ابوطالب به محمد (ص) و دين او ايمان آورد، اما مصلحت را در كتمان آن دانست (۴)، زيرا اگر ايمانش را آشكار مي كرد، همچون ديگر مسلمانان مكه، ديدگاه او مشخص مي گرديد و نمي توانست به عنوان سرپرست قبيله، حكم و داور مشركان گردد و از مقام شيخوخت خود در حمايت از رسول اكرم و نصرت دين او سود جويد. (۵)

درباره اسلام ابوطالب كه از مباحث عقيدتي ـ كلامي بين مذاهب اسلامي است، روايات و اخبار فراوان در دست است و كتابها و رساله ها و مقالات بي شماري تدوين شده است كه از جملة كهن ترين آنها بايد از كتاب ايمان ابي طالب اثر شيخ مفيد (د ۴۱۳ ق) نام برد.

جمهور علما و مفسران شيعه و عده اي از بزرگان اهل سنّت،‌ به اعتبار روايات اهل بيت (ع)، يا اجتهاد و استنباط خود، عقيده به اسلام ابوطالب دارند و اسناد راويان حديث گروهي از مورخان و مفسران اهل تسنن را كه انكار ايمان ابوطالب كرده اند. ضعيف و يا مرسل مي دانند. (۶)

اشعار منسوب به ابوطالب به سبب دربرداشتن حوادث مكه در طلوع اسلام و همچنين به سبب منزلت خاص وي، مورد عنايت ادباي عصر نخستين اسلامي قرار گرفت. بيشتر قصايد منسوب به او در مدح پيامبر و دفاع از اسلام و تأييد مسلمانان و نيز حاوي برخي نكات تاريخي و قومي است.(۷)
مثلا در اين شعر چنين آمده است:
امين حبيب فى العباد مسوّم .....
(محمد)درستكار و بندگان، دوستدار او و برتر از همگان است- به حق پروردگاري كه حاكم بر همه چيز است- از نزد پروردگار به او وحي مي رسد- وهر كس چنين اعتقادي نداشته باشد انگشت ندامت خواهد گزيد.

داستان ديگرى كه دليل بر اسلام حضرت ابى طالب است مسئله ى استسقاى ابوطالب است كه در تاريخ آمده است كه اهل مكه زمانى به آنان قحطى رسيد و دو سال باران نباريد حضرت عبدالمطلب ابوطالب را امر كرد كه حضرت محمد را كه كودك شيرخوارى بود روى دست بلند كرده رو به كعبه به ايستد و خدا را بحق آن كودك خواند ساعتى نگذشت كه ابر آمده و باران شديدى نازل شد و اين داستان دليل است بر اعتقاد ابوطالب به توحيد و شناخت وى درباره ى كودكى كه از مقامى رفيع برخوردار بوده و به رسالت خواهد رسيد.

دليلهاى بسيار ديگرى درباره ى اسلام ابى طالب هست كه مى توان آنها را در الغدير جلد هفتم صفحه ۳۴۰ به بعد مطالعه كرد.

پي نوشت ها:
۱. بلاذري، احمد بن يحيي، انساب الاشراف، ج ۱ ، ص۱۱۳، به كوشش محمد حميدالله، قاهره، ۱۹۵۹ م؛ابن هشام، السيرة النبوي‍ـة، ج۱، ص۲۶۳ ـ ۲۶۴،بيروت، دار احباء التراث العربي؛ ابوالفرج اصفهاني، الاغاني، بيروت، ۱۳۹۰ ق.
۲. طبري، تاريخ؛ علي، جواد، المفصل في تاريخ العرب قبل الاسلام، ج ۲،ص۳۲۲ ـ ۳۲۶، بيروت، ۱۹۷۶ م.
۳. ابن سعد، محمد، طبقات الكبري، ج ۲، ص۳۲۲ ـ ۳۲۶،بيروت، ۱۹۵۷ ـ ۱۹۶۰ م؛ طبري، ۲ص۳۲۶ ـ ۳۲۷؛ ابن قدامه، ۳۵۲.
۴. راوندي، سعيد بن هب‍ـة الله، الخرائج و الجرائح،‌ ج۳،ص۱۰۷۸، قم، ۱۴۰۹ق.
۵. ابن ابي الحديد، عبدالحميد بن هب‍ـة الله، شرح نهج البلاغ‍ـة، ج ۱۴، ص۸۱ ـ ۸۲، به كوشش محمد ابوالفضل ابراهيم، قاهره، ۱۹۵۹ ـ ۱۹۶۳ م؛ امين، محسن، اعيان الشيع‍ـة،ج۸، ص۱۱۷، بيروت، ۱۴۰۳ق.
۶. بلاذري، احمد بن يحيي، انساب الاشراف، ج ۲، به كوشش محمد باقر محمودي، ج‌۲، ص۸۲ ـ ۲۹بيروت، ۱۳۹۴ق، ص ۱۹۷۴ م.
۷. دايره المعارف بزرگ اسلامي، ج۵، ص۶۱۸، ناشر مركز دايره المعارف بزرگ اسلامي،چاپ اول تهران سال۱۳۷۲ش.