آیا پیامبر اکرم (ص) بی سواد بوده اند؟

آیا پیامبر اسلام با اینکه در قران آنقدر به اهمیت علم و دانش توجه داشته آیا سواد خواندن و نوشتن بلد بودند یا نه؟ اگر سواد داشتند چرا قرآن را اشخاص دیگر مکتبوب کردند و چرا خود حضرت این کاررا انجام نداده اند آیا این عمل دلیل بر عدم سوادداشتن پیامبر بوده و یا موضوع دیگری در میان بوده اگر ایشان باسواد بودند چرا هیچ دست نوشته ای از پیامبر موجود نیست؟
در صورتی که از دیگران موجود هست مثلا امام علی و امام حسن و امام حسین وحتی دیگران...

در رابطه با سوال شما چند نکته مطرح می شود:

۱-براساس کتب لغت، امی به کسی گفته می شود که خواندن و نوشتن را نیاموخته باشد.به پیامبر اکرم (ص) امی می گویند چون که خواندن و نوشتن را از کسی نیاموخته بود نه این‌که خواندن و نوشتن نمی‌دانست. و البته این واضح است که آن حضرت چه قبل و چه بعد از مبعوث شدن به رسالت، نزد هیچ معلم و استادی خواندن و نوشتن را نیاموخته بود، و  الا با توجه به تعداد کم باسوادان در آن زمان، اگر پیامبر اسلام (ص) در آن جامعه خواندن و نوشتن را پیش کسی آموخته بود، یقیناً این مسئله در میان مردم شهرت پیدا می کرد. ضمن این که، اگر چنین مسئله ای وجود داشت طبیعی است که مخالفان از آن غافل نمی ماندند و این ادعا را می کردند که پیامبر (ص) به جهت داشتن سواد خواندن و نوشتن، این آموزه ها را از دیگران گرفته است و منشاء وحیانی ندارد.

۲-در قرآن آیات مختلفی به این نکته اشاره دارد که قابل تامل می باشد: وَ ما کُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ کِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِیَمینِکَ إِذاً لاَرْتابَ الْمُبْطِلُون‏. (تو هرگز پیش از این کتابى نمى‏خواندى، و با دست خود چیزى نمى‏نوشتى، مبادا کسانى که در صدد (تکذیب و) ابطال سخنان تو هستند، شک و تردید کنند)یا این آیه: ما کُنْتَ تَدْری مَا الْکِتابُ وَ لاَ الْإیمان‏. (تو پیش از این نمى‏دانستى کتاب و ایمان چیست‏ ‏)براساس آیات قرآن امی بودن برای پیامبر اسلام (ص) کمال محسوب شده، مدح و ستایش ایشان محسوب گردیده و دلیل رسالت و اعجاز آن حضرت است.

۳-طبق نظر مفسران (مانند کشف الاسرار)صفت امّی در میان صفات پیامبر (ص) از نشانه های نبوت و دلیل رسالت آن حضرت است که با این صفت دارای علم اولین و آخرین است، از غیب آسمانی و زمین خبر می داد و مردم را به راه حق و صراط مستقیم دعوت می کرد. آوردن صفت امی برای پیامبر (ص) و امیین برای مردم عرب برای توجه دادن مردم به قدرت بی منتهای الاهی است که از میان مردمی جاهل و بی سواد، مردی درس نخوانده و مکتب نرفته را برانگیخت تا آیات خدا را بر آنان بخواند، از عقاید باطل پاکشان سازد و کتاب و علم و حکمت به آنها بیاموزد.(کشف الاسرار، ج ۱، ص ۲۴۴.)بنابراین براساس آیات قران اگر پیامبر ص می نوشت یا میخواند طبق آیه قران (بنابراین، آیه مورد بحث، پاسخ این سؤال را داده است و آن این كه «إِذاً لاَرْتابَ الْمُبْطِلُونَ»؛ «مبادا كسانى كه در صدد (تكذیب و) ابطال سخنان تو هستند، شك و تردید كنند».)

با توجه به آنچه گذشت معلوم شد که تعلیم و تعلم هر چند که یکی از دستورات موکد و سفارش شده پیامبر (ص) می باشد ( چنانچه روایات زیادی از آن حضرت درباره تعلیم و تعلیم به ما رسیده است ) ولی با توجه به این عدم نوشتن و خواندن جنبه اعجاز داشته و در صورت خواندن یا نوشتن این شک و شبهه ایجاد می شد که آنچه پیامبر به عنوان قرآن ارائه کرده بر اساس تعلیم و تعلم بشری بوده لذا برای اینکه هر گونه حجت بر کفار تمام باشد و جای هیچ گونه بهانه ای برای آنان نباشد ایشان در طول مبارک خویش هیچ نوشته ای را نه خواندن و نه نوشتن. به عبارت دیگر هر چند که امی بودن  به عنوان یک نقص به حساب می آید، ولی برای پیامبر اسلام (ص) کمال محسوب شده، مدح و ستایش ایشان محسوب گردیده و دلیل رسالت و اعجاز آن حضرت است. مثل صفت تکبر که برای پروردگار عالم صفت مدح است و برای غیر خداوند مذمت و قبح است