بدترين اثر گناه و ادامه آن، تاريك ساختن قلب، و از ميان بردن نور علم و حس تشخيص است. گناهان از اعضاء و جوارح، سرازير قلب می شوند، و قلب را به يك باتلاق متعفن و گنديده مبدل می کنند. اينجاست كه انسان راه و چاه را تشخيص نمی دهد، و مرتكب اشتباهات عجيبى می شود كه همه را حيران می کند و با دست خود تيشه به ريشه سعادت خویش می زند و سرمايه خوشبختى خودش را به باد فنا می دهد.
اخلاق و عرفان
بحث معرفت نفس از چه زمانی در عرفان اسلامی مطرح شد؟ کتاب هایی در موضوع معرفت نفس معرفی نمایید.
در فرهنگ اسلامي، به قدری تاکید بر معرفت نفس شده که به نظر می‌رسد برای هیچ دستوری به این اندازه سفارش و تاکید نشده است و انسان وظیفه‌ای مهمتر از خود شناسي و خودسازي ندارد و وظایف و تكاليف دیگر انسان مبتني بر اين معرفت است.
آیا می توان گفت کسی که عرفان عملی را انتخاب کرده و در مسیر سلوک قرار گرفته کم کم به سمت عرفان نظری کشیده می شود؟
آنچه اکنون در جامعه معنویت خواه عصر تکنولوِژی امروزی مرسوم است این است که بسیاری از مردمان برای نیل به مقصود و مطلوب نهایی خویش راه میان بر را برگزیده و همواره خواهان آنند با صرف کمترین هزینه و وقت به بالاترین مدارج و مقامات علمی و عملی نایل آیند. لذا همین عادت وشیوه مرسوم مردمان امروز موجب شده معرکه عرفان نمایان دروغین پر مخاطب و بازار داغشان پر رونق باشد چرا که هر جای که پای علم و منطق و برهان نباشد هر بی سروپای نالایقی می تواند مدعی کشف و شهود و عرفان باشد.
چه راه کارهای عملی برای فرار از ریا وجود دارد؟
هر که ریا کند، دودش در چشم خودش می رود، تنها کاری که می توان برای درمان ریا در جمع نمود، همان گفتن آفات و امراض شخص ریاکار و محروم شدن از برکات کار خیر است که آنهم باید بدون اتهام به مردم باشد و بدون اینکه به کسی بربخورد.
گاهی به واسطه عدم تحقق خواسته و حاجت، انسان باور قلبی خود را به دعا از دست می دهد، برای برطرف شدن این حالت چه کنیم؟
همان طورکه دارو برای اثر گذاری خود باید شرایطی را دارا باشد مثلا تاریخ مصرف گذشته نباشد و...، دعا هم برای اثر گذاری خود،باید شرایطی را دارا باشد که به عنوان شرایط استجابت دعا در آموزه های دینی، مطرح می شود.
آیا موجودی می تواند به مقام و درجه ای برسد که بی نیاز از آفریدگار باشد؟
اصل معنی «ربّ» یعنی صاحب و خداوندگار، و ربوبیّت یعنی خداوندگاری نه خدایی. فرق است میان خدایی و خداوندگاری. هر كسی مالك هر چیزی كه هست، ربّ و خداوندگار آن چیز هم هست. حال معنی این حدیث چیست كه امام فرمود عبودیت یك جوهره ای است كه نهایت و كُنهش ربوبیّت است. نكته ی بسیار جالبی است. عبودیت، بندگی خدا خاصیتش این است كه هرچه انسان راه بندگی خدا را بیشتر طی كند بر تصاحب و قدرت و خداوندگاری اش افزوده می شود.»
مضرات شرکت در جلسات عرفان‌های دروغین و کاذب چیست؟
غیر از حضرات معصومین علیهم السلام که چهارده نور پاک‌اند، بقیه در معرض لغزش و سقوط می باشند. بنابراین لازم است در دنباله‌روی از غیر این ذوات پاک، با احتیاط بیشتری عمل شود؛ خصوصا در مباحثی که از جنس معارف توحیدی و اصول دین می‌باشد.
چرا با اينکه خدا را ناظر می دانيم ولی باز هم گناه می کنيم؟
پيروي از خواهش هاي نفساني بدون در نظر گرفتن جنبه هاي عقلاني و شرعي، موجب دور شدن از صراط مستقيم و بي توجهي به دستورات خداوند مي شود، قرآن کريم در مورد اين دسته مي فرمايد: پس آيا ديده اي کسي که هواي خويش را خداي خود گرفته و خداوند او را با داشتن علم؛ گمراه ساخته و دل او را مهر زده و بر بينايي وي پرده نهاده، پس چه کسي او را بعد از خداوند هدايت خواهد کرد آيا توجّه نمي کنيد.
هنگامی که غمیگن، ناراحت و کلافه هستم چکار کنم؟
برای دور ماندن از هر معلولی، باید علت را شناخت و از بین برد. اگر غمگین و ناارحت هستید، باید ابتدا بررسی کنید که چرا دچار چنین حالتی شده اید. همیشه با شناختن ریشه مشکل، راحت تر می توانید آن را حل کنید. اما به طور کلی قرآن براي رهايي از اندوه راهكارهايي را بيان مي كند كه انسان با عمل به آن ها مي تواند از اندوه دنيا و آخرت رهايي يابد.
آیا مشکلات و مصیبت هایی که برای ما پیش می آید، به دلیل گناهانی است که مرتکب شده ایم؟
بهترين راه براي اين كه انسان بتواند تشخيص دهد كه مشكلش از ناحيه كوتاهي خودش در وظايف مادي يا معنوي هست يا امتحان الهي و ... ، اين است كه با هرگونه مشكلات و گرفتاري كه مواجه مي شود، ابتدا نامه عمل خود را بازبيني كند كه آيا وظايف خود را انجام داده يا كوتاهي كرده؟ در صورتي كه از طرف او كوتاهي صورت گرفته، براي جبران آن اقدام كند تا خداوند عنايت خود را به او بيشتر نمايد.
قصد انجام گناهی داشتم، ولی هیچ احساس عذاب وجدان، ندامت و ناراحتی از انجام آن نداشتم بلکه خوشحال هم بودم، چه باید کرد؟
یکی از اموری که در باب گناه و معصیت باید مورد دقت قرار گیرد، آنست که بدتر از گناه، عادی شدن و ریختن قبح آن است، و همین امر باعث می گردد که انسان دیگر آن عذاب وجدان را نداشته باشد.
ندامت و پشیمانی از گناه تا چه اندازه باشد که توبه قبول شود؟
حساسيت و دل نگراني در مورد اعمالي كه ناشايست و خطا بوده، بشارت دهنده وجود روح تقوا و خداترسي است. اين گونه نگراني ها و اندوه ها نسبت به خطاها و سستي ها به ويژه در يك جوان، بيانگر لطف خداوند و عنايت اوست و حسرت بر اعمال بد و نادرست گذشته و اندوهگين بودن به خاطر آن، امري مطلوب و پسنديده است؛ ولي به شرط آن كه از حد و اندازه معمول تجاوز نكند و به صورت احساس افراطي گناه كه مانع شيطاني بر سر راه تكامل انسان است، در نيايد.
