کلام و عقاید

شهر سوال ـ مارج" در اصل از" مرج" (بر وزن مرض) به معنى اختلاط و آمیزش است، و در اینجا منظور اختلاط شعله‏هاى مختلف آتش مى‏باشد، زیرا هنگامى كه آتش شعله‏ور مى‏شود گاه به رنگ سرخ، گاه به رنگ زرد، گاه به رنگ آبى، گاه به رنگ سفید درمى‏آید.بعضى گفته‏اند كه معنى" تحرك" نیز در آن هست (از" امرجت الدابة" یعنى" حیوان را در چراگاه رها كردم" زیرا یكى از معانى" مرج" همان مرتع است).باز در اینجا دقیقا براى ما روشن نیست كه آفرینش" جن" از این آتشهاى رنگارنگ چگونه بوده است؟[۴]

شهر سوال ـ آنچه از آیات قرآن و روایات استفاده می شود، اینکه تا قبل از خلقت حضرت آدم (ع) شیطان از بندگان درگاه الهی بوده است. تا آنجا که خطاب دستور سجده بر آدم که متوجه ملائک بوده، او را نیز شامل شده است:
«وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ أَبى‏ وَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرینَ؛[بقره/۳۴] و به فرشتگان گفتیم: آدم را سجده كنید. همه سجده كردند جز ابلیس، كه سرباز زد و برترى جست. و او از كافران بود.»

شهر سوال ـ وَ یَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمیعاً یا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ؛ و روزى كه همگان را گرد آورد و گوید: اى گروه جنیان، شما بسیارى از آدمیان را پیرو خویش ساختید.

شهر سوال ـ تمام موجوداتی که در زندگی انسان، به گونه ای شاهد اعمال انسان بوده اند و در روز قیامت اقامه شهادت خواهند کرد. این قسم بسیار گسترده است و زمین و شب و روز و ... همه را شامل می شود:
«وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى‏ عَلَى اللَّهِ كَذِباً أُولئِكَ یُعْرَضُونَ عَلى‏ رَبِّهِمْ وَ یَقُولُ الْأَشْهادُ هؤُلاءِ الَّذینَ كَذَبُوا عَلى‏ رَبِّهِمْ أَلا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمینَ؛[هود/۱۸] اینان را به پروردگارشان عرضه خواهند داشت و شاهدان گواهى خواهند داد كه اینانند كه بر پروردگارشان دروغ مى‏ بسته‏ اند. هان، لعنت خدا بر ستمكاران باد.»