کلیات

نقطه شروع در تزکیه نفس و خودسازی، برای افراد مختلف متفاوت است. برای کسی که اسلام نیاوررده، اوّلین راه و نقطه شروع، اسلام آوردن است. برای مؤمنان، اوّلین مرحله، تنبه و آگاه شدن است به این که باید نفس را پاک کرد. مرحله بعد، مرحله توبه از اعمال گذشته و عزم بر جبران است.

به طور كلي شكستن دل انسان مؤمن كه به تعبير روايات، احترام او از كعبه بيشتر است، داراي آثار وضعي و جانبي فراواني است و دلي كه شكست به سادگي التيام نمي يابد و جبران آن دشوار است، پس در مرحله اول بايد انسان مراقب باشد دل كسي را نشكند و قلبي را جريحه دار نسازد و اگر خداي ناخواسته اين اتفاق افتاد بايد به سرعت جبران و تلافي كند و دل شكسته را التيام بخشد و آن را به دست آورد و تنها استغفار و آمرزش كافي نيست.

از حضرت پیغمبر - صلی الله علیه و آله - مروی است که: «در بیت المقدس فرشته ای هست که هر شب ندا می کند که: هر که بخورد چیزی را که حرام باشد، خدا از او نه قبول می فرماید سنتی را، و نه واجبی را»

امام صادق (ع) می فرماید: وقتی بنده ای توبه نصوح کند، خداوند او را دوست دارد و در دنیا و آخرت برای او پرده پوشی کند. و هر چه از گناهان که دو فرشته موکل بر او نوشته اند، از یادشان ببرد. به جوارح او وحی فرماید که گناهان او را پنهان کنید. به قطعه های زمین وحی فرماید: پنهان دار گناهانی را که روی تو انجام داده است. در این صورت آن شخص خدا را ملاقات می کند در حالی که چیزی به ضررش گواهی نمی دهد. کافی؛ ج ۴، ص ۱۶۴