آیا سِنّی كه برای ازدواج دختران گذاشته اند متناسب است؟

سن ازدواج بستگی به بلوغ و رشد جسمانی دختر و پسر دارد، بلوغ و رشد جسمانی در دختران معمولاً با پیدایش اولین قاعدگی بین ۱۲ تا ۱۴ سالگی آغاز می شود. این دوره بستگی به وضع آب و هوا و نژاد و شرایط جغرافیایی دارد، مثلاً در نقاط گرمسیر زودتر (در حدود ۸ تا ۱۰ سالگی ) و در نقاط سردسیر در حدود ۱۶ تا ۱۸ سالگی و در نقاط معتدل ۱۲ تا ۱۳ سالگی بلوغ ظاهر می شود. این بلوغ نوعی آمادگی برای زن شدن وبارداری است، كه غالباً همراه با بروز آثار جسمی است، از قبیل پهن شدن لگن(كفل) و برآمدگی پستان‌ها و بزرگ شدن مهبل و روییدن مو در نقاط معین بدن كه غالباً همراه با تغییرات روحی وروانی از قبیل میل به خود آرایی، عشوه گری، زودرنجی و عصبانیت است. دوره بلوغ دوره بحرانی است و بسیاری از انحرافات و رسوایی های خانوادگی در این مرحله آغاز می شود.[۱]
در وصیت پیامبر اكرم(ص) به علی(ع) است كه : «لا یُتْم بَعدَ احتلام؛[۲] بعد از این كه پسر یا دختر محتلم شد، دیگر کودک و یتیم نیست».

امیرالمؤمنین (ع) به عمر هنگامی كه می خواست به دختری كه بالغ نشده بود، حد جاری كند، فرمود: «أما علمت أن القلم یرفع عن ثلاثه ، عن الصبّی حتّی یحتلم و عن المجنون حتّی یفیق و عن النائم حتّی یستیقظ؛[۳] آیا نمی دانی كه قلم تكلیف از سه طائفه برداشته شده: ۱- بچه تا وقتی كه محتلم شود؛ ۲- مجنون تا وقتی كه عاقل شود؛ ۳- انسان به خواب رفته تا وقتی كه بیدار شود.»

در بسیاری از روایات علائم بلوغ را بر رشد جسمانی وابسته دانسته و علائم رشد جسمانی را، احتلام(جنب شدن در خواب)، حیض شدن در دختران، ظاهر شدن موی درشت در زیر شكم و بالای عورت دانسته است. این ها علائم تكوینی هستند.

این كه بعضی روایات سنّ و سال را مطرح كرده، به جهت این بوده است كه غالباً پسران و دختران در آن سنین دارای این علائم تكوینی می شوند. پس ملاك اصلی در بلوغ، احتلام و حیض و روییدن موی درشت در زیر شكم و بالای عورت است. روایات، از جهت سن و سال مختلف هستند. در برخی ۱۵ سالگی برای پسران و در برخی ۱۳ سالگی و برای دختران ۹ و ۱۰ و ۱۳سالگی را مطرح كرده اند. بنابراین وقتی كه ملاك اصلی در بلوغ، احتلام و حیض و روییدن موی درشت باشد، دیگر در تشخیص وظیفه بین افرادی كه در مناطق مختلف زندگی می كنند، شك و تردیدی حاصل نمی شود. دخترانی كه در مناطق گرمسیر هستند، اگر این علائم زودتر و در سنین كمتر بر آنان ظاهر شود، زودتر بالغ می شوند و در مناطق سردسیر چون دیرتر آن علائم ظاهر می گردد، دیرتر بالغ می شوند. بلوغ در پسران به معنای مرد شدن و در دختران به معنای زن شدن است.

ازدواج دختران پس از رسیدن به حدّ بلوغ و رشد جسمانی كه حدوداً در نه سالگی به بعد ظهور و بروز می‌كند، اشكال ندارد، گر چه خلاف عرف و باور اجتماعی است.

پی‌نوشت‌ها:

[۱]. دكتر صفدر صانعی، بهداشت ازدواج از نظر اسلام، ص ۲۱.
[۲]. وسائل الشیعه، ج ۱، ص ۳۲.
[۳]. وسايل الشيعه، ج۱، ص۴۵، روايت ۸۱.