ندامت و پشیمانی از گناه تا چه اندازه باشد که توبه قبول شود؟

حساسيت و دل نگراني در مورد اعمالي كه ناشايست و خطا بوده، بشارت دهنده وجود روح تقوا و خداترسي است. اين گونه نگراني ها و اندوه ها نسبت به خطاها و سستي ها به ويژه در يك جوان، بيانگر لطف خداوند و عنايت اوست و حسرت بر اعمال بد و نادرست گذشته و اندوهگين بودن به خاطر آن، امري مطلوب و پسنديده است؛ ولي به شرط آن كه از حد و اندازه معمول تجاوز نكند و به صورت احساس افراطي گناه كه مانع شيطاني بر سر راه تكامل انسان است، در نيايد.
معيار اين مرز شكني اين است كه اين حالت، فرد را از زندگي عادي خود باز ندارد و به زندگي معمول او آسيب نرساند و به صورت وسواس گونه او را از رسيدن به اهداف متعالي باز ندارد.
هدف از ندامت و پشيماني از برنامه ها و كارهاي گذشته و غصه دار بودن اين است كه چنين اشتباهي در آينده تكرار نگردد و خطاها و كاستي هاي گذشته را با عزم و اراده اي مستحكم در آينده جبران نماييم و با عبرت آموزي از گذشته و دستيابي به عوامل خطاهاي گذشته، راه آينده را با استواري و صلابت بپيماييم و به سعادت حقيقي در دنيا و آخرت نائل گرديم.
ولي اگر غصه و تأسف و اندوه برگذشته، افق آينده را در نظر ما تيره و تار سازد و پاي رفتن و حركت ما را سست نمايد، اين دور شدن از هدف و تسليم دام شيطان شدن و از چاله به چاه افتادن است.
خداوندي كه خالق و آفريننده ما است و از ضعف و ناتواني و جهالت ما از همان ابتداي آفرينش و قبل از آن، آگاه بوده و مي دانسته ما انسان هاي خدا باور و معتقد به او دچار لغزش و خطا مي شويم و گاه گاهي در دام خدعه و فريب شيطان مي افتيم، و لذا بابي به نام توبه را فرا روي ما گشوده است و ما را دعوت نموده كه بعد از لغزش و افتادن با توبه و پشيماني و عذرخواهي بلند شويم و قد راست نماييم و عجز و نياز را به پيشگاه او ببريم و رشته اتصال بين خود و خدا را كه با گناه و خطا پاره كرده ا يم، دوباره گره بزنيم و با آب اشك و توبه، چهره خويش را از گناهان بزداييم و او وعده پذيرش توبه و آمرزش داده است.
حال اگر انساني دچار خطا و گناه گرديد و متوجه خطاي خود شد و پشيمان و نادم گرديد وعذر تقصير به پيشگاه با عظمت خداوند آورد، ولي به آمرزش و لطف حق اعتمادي نداشت و تصورش اين بود كه مورد مغفرت و رحمت حق قرار نگرفته، معلوم است كه وعده هاي الهي را باور نكرده و خداوند را به غفور بودن و رحمان و رحيم بودن نشناخته و يا گناه خود را كه با همه بزرگي محدود است، بزرگتر از صفات رحمت و مغفرت الهي كه بي حد و بي كرانه است مي بيند. توجه داشته باشيد كه دام هاي شيطان بسيار متنوع و رنگارنگ است.
خداوند در قرآن كريم مي فرمايد: "...وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكافِرُونَ" (۸۷/یوسف)
"و از رحمت خدا مأيوس نشويد كه تنها گروه كافران، از رحمت خدا مأيوس می شوند!"
به قول شاعر:
اين در گه ما درگه نوميدي نيست ==صد بار اگر توبه شكستي باز آي
بنابراين بعد از توبه واقعی (با رعایت شرایطی که دارد) نبايد به صورت افراطي احساس گناه كنيم و از رسيدن به قرب حق تعالي نااميد شويم. اين حالت انرژي را براي تلاش در جهت اصلاح و خودسازي كاهش مي دهد و مانع حركت تكاملي خواهد شد. لازم است با توبه و استغفار صادقانه افكار منفي را از خويش دور نموده و با حفظ شادابي و نشاط و يقين نسبت به رحمت و بخشش خداوند، زندگي تازه اي را شروع كنيم و مطمئن باشيم كه نه تنها خداوند گناهان را مي بخشد، بلكه توبه كنندگان را دوست دارد و مورد عنايت خويش قرار مي دهد.