شهر سوال ـ و در ادامه نیز هیچ جا، عقل سلیم از اعتبار ساقط نمی شود و لحظه به لحظه وجود دارد و نقش آفرینی می کند. حتی در آن جا که حوزه ورود عقل نیست و مسیر با قلب انسانی طی می شود و معارف با سیر و سلوک به دست می آید، عقل به عنوان ناظری حضور دارد، تا اگر مکاشفات دچار آسیبی شده اند، عقل آن را از اعتبار ساقط کند.
مسائل جدید کلامی
چرا مسلمانان در جنگها زنان را اسیر میکردند؟
شهر سوال ـ اگر چه در طول تاریخ مسلمانان، صحنه هایی از برده داری و کنیزداری مشاهده می کنیم، اما نباید فراموش کرد که مسیر جامعه اسلامی، بعد از پیامبر (ص) منحرف شده و نمی توان آن را تجسم اسلام دانست و هر چه رخ داده است را به پای اسلام نوشت.
آیا اسلام ما ارزش دارد، در حالی که به دلیل، تقلید از اجدادمان مسلمان شده ایم!
شهر سوال ـ البته کسی که در محیط ناسالم رشد کرده و برای به دست آوردن دین حق، تلاش بیشتری کرده، ارج و منزلت زیادی دارد، اما منزلت این شخص، هرگز منافاتی با مسلمانی که تمام اجدادش مسلمان بوده اند، ندارد. چون شاید این شخص، در ادامه دادن مسیر، به همان اندازه تلاش کرده باشد.
رابطه عقل و وحی چیست؟
شهر سوال ـ شخصى از امام ششم علیه السلام پرسید عقل چیست؟ فرمود چیزیست كه بوسیله آن خدا پرستش شود و بهشت بدست آید آن شخص گوید: گفتم پس آنچه معاویه داشت چه بود؟ فرمود: آن نیرنگست، آن شیطنت است، آن نمایش عقل را دارد ولى عقل نیست.[۴]
علل عقب ماندگى كشورهاى اسلامى و علل پیشرفت غرب در چیست؟
شهر سوال ـ باید میان دو موضوع، تفكیك قائل شویم یكى دین اصیل و ناب و خالص كه از طرف خداوند به عنوان برنامهاى كامل براى زندگى بشر آمده است و دیگرى، عقایدى موهوم و خرافات كه ساخته دست بشر بوده و به عنوان دین معرفى گردیده است (همانند عقاید موهوم ارباب كلیسا درباره خداوند و تعالیم آنها دربارة علم و نحوه زندگى مردم اروپا در قرون وسطا) چون ما نیز معتقد نیستیم هر دینی حق است و سبب سعادت بشر می شود.
آیا پیروان ادیان دیگر با توجه به انجام کلیه اعمال دینی خود سزاوار بهشت هستند؟
شهر سوال ـ همه اهل کتاب، محکوم به دوزخ ابدی نیستند. و حکم مسیحیان و یهودیانی که با جهل بر دین خود مانده اند، فرق می کند. و حکم دوزخ ابدی برای تمام کسانی است که مسیر عناد را می پیمایند و علیرغم فهم واقعیت با آن دشمنی می کنند
رابطه علم با رشد، کمال، پیشرفت انسان چیست؟
شهر سوال ـ یقینا علم و آگاهی در رشد و كمال انسان نقش بسزایی دارد، و در میان علوم نیز برخی از آنها تأثیر بیشتری برای به كمال رساندن انسان را دارند؛ اما لزوما این طور نیست كه هر كسی این علوم را فرا گرفت به كمال انسانی نایل خواهد شد.
چرا در اسلام برای بعضی از گناهان مجازات در نظر گرفته شده است؟
شهر سوال ـ دین را در دو بعد فردی و اجتماعی می توانیم در نظر بگیریم. در بعد فردی، امور کاملا به تمایل و خواست اشخاص بستگی دارد. و نه تنها هیچ اجبار و اکراهی وجود ندارد، بلکه امکان آن نیز وجود ندارد. چون تمایلات انسان، تحت تاثیر اکراه ها شکل نمی گیرند:
اگر انسان آزاد خلق شده، چرا دین انسان رو محدود می کند؟
شهر سوال ـ از آن زمان به بعد بشر زندگی جدیدی را شروع کرد به گونه ای که یکی از پرهیزکارترین بندگان خدا شد و در پارسایی به مقامی رسید که مردم خاکی را که او گام هایش را روی آن می گذاشت مقدّس می شمردند.
چرا اسلام اجازه برده داری را داد؟
شهر سوال ـ امكانات حكومت تازه تأسیس آن زمان، به گونهاى نبود كه بتواند اسیران جنگى را در اماكن خاصى مثل زندانها، نگهدارى كند. بدین جهت اسیران در میان جنگاوران تقسیم مىشدند. آنان بردگان را به خانههاى خود مىبردند تا هم امنیت جانىشان تضمین شود و هم پراكنده شده و امكان اجتماع و شورش نداشته باشند.
