شهر سوال ـ همانطور كه در صفات الهی اثبات می شود داشتن جسم و یا هرگونه تركیب دیگر برای خداوند متعال محال است. چرا كه برای موجودی مجرد و بی نیاز مطلق، نوعی نقص به حساب می آید. اما اینكه آیه كریمه روح دمیده شده را به خدای متعال نسبت می دهد فقط برای تكریم و عظمت روح انسانی است كه به اصطلاح ادبیات عرب آن را اضافه تشریفی می خوانند چنانكه در «بیت الله » نمی گوئیم خدای متعال كه زمان و مكان برایش بی معناست خانه ای دارد و آن كعبه است و یا ماه مبارك رمضان كه «ماه خدا» خوانده می شود. همه از این نوع هستند كه برای تكریم و عظمت به خداوند نسبت داده شده اند.[۱]
انسان شناسی
از خلقت انسان چقدر می گذرد؟ آیا در قرآن هم به آن اشاره شده؟
شهر سوال ـ «أَ فَعَیینا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ فی لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَدیدٍ؛[قاف/۱۵] آیا ما از آفرینش نخستین عاجز ماندیم (كه قادر بر آفرینش رستاخیز نباشیم)؟! ولى آنها (با این همه دلایل روشن) باز در آفرینش جدید تردید دارند.»
آیا انسان های امروز، همه فرزندان آدم و حوا هستند؟
شهر سوال ـ از ظاهر آیات قرآن و روایات بر می آید كه، آدم و حوا علیهما السلام اولین انسان ها از نسل موجود بشر روی زمین بوده و نسل کنونی بشر به آن ها می رسد، و آیات متعددی از قرآن به این امر اشاره کرده است.
چگونه انسان مختار است با اینکه خلقتش بدون رضایتش بوده؟
شهر سوال ـ در مساله جبر و اختیار، سوال درباره افعالی است که انسان آن ها را با انتخاب خود انجام می دهد. و الا روشن است که انسان در بعضی از مسائل هیچ گونه اختیاری ندارد. همه می دانیم که ما در انتخاب پدر و مادر خود، محل تولد و نظیر آن هیچ اختیاری نداشته ایم! می دانیم که مریضی و مرگ و فقر و ... از حوزه تصمیم گیری ما خارج است. چون اکثر عوامل اثر گذار در آن، ربطی به ما ندارد و ما نمی توانیم آن عوامل را کنترل کنیم. و اتفاقا همین ضعف ها و ناتوانی های ما، آیت و نشانه ای بر بنده بودن ما، و وجود خالقی قادر است.
چگون می توان بشر را از رنج ها خلاص کرد؟
شهر سوال ـ قبل از هر چیز باید به تفکیک مساله بپردازیم. منظور از رنج، چه نوع رنجی است؟ رنجی که در زندگی مادی با آن مواجه هستیم، یا رنج در زندگی معنوی مد نظر است؟
هدف از خلقت انسان چیست؟ آیا فقط عبادت خداوند است؟
شهر سوال ـ برای این كه جواب سؤال اول مشخص شود به خودمان رجوع می كنیم. ما انسان ها قوّه خیال و تعقل داریم؛ قوّه شنوایی و بینایی داریم، حتی كمال جویی و آگاهی جویی داریم؛ و ... اینها كمالات ذاتی ماست اگر این قوا نباشند موجودی بنام انسان نیز نخواهد بود. اگر كسی از ما بپرسد كه شما چرا می بینید یا می شنوید؟ چه جوابی می دهیم؟
انسان موجودی مختار است یا مجبور؟
شهر سوال ـ دانشمندان الهی با راهنمایی از عقل وكمك گرفتن از روایات امامان معصوم"ع" معتقدند: انسان نه مجبور است كه فقط ابزار كار باشد وهیچ اختیاری ازخود نداشته باشد ونه مستقل كه خداوند او را به حال خود رها كرده باشد.[۱]
چرا انسان اشرف مخلوقات هست؟
شهر سوال ـ شاید لازم باشد، قبل از هر چیز معنای صحیح اشرف مخلوقات بودن انسان، را درک کنیم. قطعا منظور از این جمله این نیست که تک تک انسان ها، اشرف مخلوقات هستند. بلکه از نظر دینی، بعضی از انسان ها، بدترین جنبده معرفی شده اند:
در مورد عالم ذر توضیح می‌خواستم؟
شهر سوال ـ به تصریح آیات و روایات ، حقیقت ملکوتی همه ی انسانها خدا را می شناسد. چون حقیقت ملکوتی اشیاء ذاتاً عالم به خدا بوده و ربوبیّت حق تعالی را نسبت به خود با تمام وجود ادراک می کند. و عالمی که این علم به وجود آمده، به عالم ذر نامیده شده است. چون در آن عالم انسان ها به صورت ذراتی پراکنده، بر ربوبیت خدای تعالی شهادت داده اند:
آیا ما از نسل قابیل هستیم؟
شهر سوال ـ و ظاهرا تصور اینکه ما از نسل قابیل هستیم، از این جا به وجود آمده که گمان شده، فرزندان آدم، تنها هابیل و قابیل بوده اند که هابیل کشته شده، و در نتیجه نسل قابیل باقی مانده است.
