شهر سوال ـ قبل از بیان دلیل اهمیت شناخت از تاریخ اسلام نخست مناسب است ببینیم تاریخ را چگونه شناسانده اند.
هر لغت نامه و یا دائره المعارفی را بگشائید، در ذیل كلمه تاریخ برای آن معنایی خواهید یافت، به اجمال یا به تفصیل، دقیق و یا در خور ایراد. در این میان بعضی تعریف ها نیز با آن كه از جانب آشنایان به فن و یا استادان تاریخ عنوان شده است، از طنز و بذله گوئی حكایت می كند.
شهر سوال ـ هر كتابی از هر نویسنده ای هر چند بزرگ و توانا باشد خالی از نقاط ضعف نیست و كتاب تاریخ طبری نیز از این قاعده مستثنی نیست، ولی به هر حال بعنوان یکی از منابع متقدم ودست اوّل تاریخی مورد مراجعه محققین و پژوهشگران قرار می گیرد.
شهر سوال ـ در آغاز تذكر دو نكته ضرورى است :
اوّلاً اين علل گاهى در پيدايش يك جريان با يك ديگر تداخل مى كنندو برخى اوقات هر علتى موجب پديد آمدن گروه خاصى گشته و در مواقعى علتى در مؤسس آن جريان نقش چشمگير داشته و علت ديگرى در پيرو و پذيرنده آن مؤثر بوده است.
شهر سوال ـ درباره این مطالب نمی توان اظهار نظر قطعی کرد و باید توجه داشت که مطالب به شکل ظنی در تواریخ بیان شده است. توصیفی که درباره عصر حجر شده است، آن را به ۵۰۰ هزار سال قبل ارتباط می دهد.[۱]
شهر سوال ـ علم تاريخ در اين معني، اوّلاً جزئي، يعني علم به يك سلسله امور شخصي و فردي است نه علم به كلّيات و يك سلسله قواعد و ضوابط و روابط، ثانياً يك علم «نقلي» است نه عقلي، ثالثاً علم به «بودن»ها است نه علم بن «شدن»ها، رابعاً به گذشته تعلّق دارد نه به حاضر. ما اين نوع تاريخ را «تاريخ نقلي» اصطلاح ميكنيم.
