فلسفه حرمت ازدواج با زنان پیامبر(ص) چيست؟

در رابطه با فلسفه حرمت ازدواج با زنان پیامبر، باید عرض كنیم كه این دستور الهی برای احترام به رسول اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و جلوگیری از سوء استفاده احتمالی دشمنان از نام و اعتبار كسانی است كه به جهت قرابت با پیامبر منزلتی در میان مسلمانان می‌یافتند. توضیح آن كه:

۱- در آیه ۶ سوره احزاب خداوند متعال همسران پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) را مادر مؤمنین دانسته است: «وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ» و واضح است كه مادر جسمانی نیست تا مانند مادر انسان با او محرم باشند.

۲- همان طور كه احترام به پدر و مادر واجب است و ازدواج با مادر حرام است، نباید با زنان پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) ازدواج كرد و این حكم اختصاصی در مورد زنان پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) است كه در آیه ۵۳ سوره احزاب می فرماید: « وَ مَا كَانَ لَكُمْ أَن تُؤْذُواْ رَسُولَ اللَّهِ وَلَا  أَن تَنكِحُواْ أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَداً إِنَّ ذَ لِكُمْ كَانَ عِندَ اللَّهِ عَظِيماً"؛ و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید، نه هرگز همسران او را بعد از خود به همسری درآورید كه این كار نزد خداوند(گناهي) عظیم است».

و اینکه تعدادی از آنها جوان بودند و به اجبار بایستی مجرد می‌ماندن، پاسخ این پرسش با توجه به فلسفه این تحریم روشن است؛ زیرا:

اولا: چنان كه از شأن نزول آیه دانستیم، بعضی به عنوان انتقام جویی و توهین به ساحت مقدس پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) چنین تصمیمی را گرفته بودند و از این راه می خواستند ضربه ای بر حیثیت آن حضرت وارد كنند.

ثانیا: اگر این مسئله مجاز بود جمعی به عنوان این كه همسر پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) را بعد از او در اختیار خود گرفته اند ممكن بود این كار را وسیله سوء استفاده قرار دهند و به این بهانه موقعیت اجتماعی برای خویش دست و پا كنند و یا به عنوان این كه آگاهی خاص از درون خانه پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) و تعلیمات و مكتب او دارند به تحریف اسلام پردازند و یا منافقین مطالبی را از این طریق در میان مردم نشر دهند كه مخالف مقام پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) باشد (دقت كنید).
این خطر هنگامی ملموس تر می شود كه بدانیم گروهی خود را برای این كار آماده ساخته بودند بعضی آن را به زبان آورده و بعضی شاید تنها در دل داشتند. از جمله كسانی را كه بعضی از مفسران اهل سنت در اینجا نام برده اند، طلحه است، [۱]؛ خداوندی كه بر اسرار نهان و آشكار آگاه است برای برهم زدن این توطئه زشت یك حكم قاطع صادر فرمود و جلو این امور را به كلی گرفت و برای تحكیم پایه های آن به همسران پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) لقب ام المؤمنین داد تا بدانند ازدواج با آنها همچون ازدواج با مادر خویش است! با توجه به آنچه گفته شد در رابطه با قرین بودن این مطلب با عدالت در اسلام نیز روشن می شود؛ چرا كه در طول زندگی انسان گاه مسائل مهمی مطرح می شود كه به خاطر آنها باید فداكاری و از خودگذشتگی نشان داد و از بعضی از حقوق حقه خود چشم پوشید، به خصوص این كه همیشه افتخارات بزرگ مسوئولیت های سنگینی نیز همراه دارد، بدون شك همسران پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) افتخار عظیمی از طریق ازدواجشان با پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) كسب كردند، داشتن چنین افتخاری نیاز به چنین فداكاری هم دارد. به همین دلیل زنان پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) بعد از او در میان امت اسلامی بسیار محترم می زیستند و از وضع خود بسیار راضی و خشنود بودند و آن محرومیت را در برابر این افتخارات ناچیز می شمردند.[۲]
 

[۱]. تفسیر قرطبی، ج ۸، ص ۵۳۱۰
[۲]. تفسیر نمونه،جلد ۱۷، صفحه ۴۳۲