لطفا منابع تاریخی مورد تأیید شیعه رو معرفی کنید؟

در مورد منابع محكم تاریخی باید گفت: اینكه ما بگوییم فلان كتاب تاریخی كاملاً مورد اعتماد است و هیچ شك و شبهه ای در آن وجود ندارد، تقریباً امری ناممكن است. ولی می توان گفت كه برخی منابع نسبت به منابع دیگر قابل اعتمادترند. چرا كه در بیان مطالب تاریخی به دلایل مختلفی نقایصی وجود دارد، یكی ازاین عوامل دور بودن از زمان وقوع یك حادثه است، یكی دیگر از عوامل وابستگی برخی مورخین به حاكمان می باشد،وگاهی هم تعصبات مذهبی تأثیرگزار بوده است و عوامل دیگر.

اما در كنار این مسئله ما ملاكهایی برای شناخت مطالب صحیح و قابل اعتماد داریم كه بوسیله آن ملاكها می توانیم مطالب درست را از نادرست تشخیص دهیم.

برای تحقیق و مطالعه درمورد یک واقعه تاریخی علاوه بر در اختیارداشتن منابع دست اول در رابطه با موضوع مورد نظر، یکی از مسائلی که باید مورد توجه قرار داد آشنایی با ملاکهای نقد متن گزارشات تاریخی است. این ملاکها عبارتند از:

۱. قرآن؛
گزارشاتی که با متن و صریح قرآن منافات دارند باید رد شوند.

۲. عقل؛
اگر گزارش تاریخی مستلزم اجتماع نقیضن باشد، قابل قبول نیست.

۳. تاریخ؛
در متون تاریخی یکسری گزارشات داریم که مورد اتفاق همه مورخین است، و با کمک این گزارشات قطعی تاریخی میتوانیم گزارشات دیگر را نقد کنیم.

۴. جامعه شناسی؛
یعنی شرایط جامعه ای را که حادثه در آن واقع شده است بشناسیم.

۵. زبان شناسی؛
در برخی گزارشات اصطلاحاتی وجود دارد که براساس زبان شناسی معلوم میشود که در آن زمان این اصطلاحات وجود نداشته است.

۶. علم؛
اگه چیزی توسط علم ثابت شد و قطعیت یافت، ما گزارشات تاریخی مخالف با این علم را نقد میکنیم.

۷. مبانی کلامی؛
اگر گزارشی تاریخی با مبانی کلام ای که در جای خود و با دلیل ثابت شده است، منافات داشته باشد،ما آن گزارش را نقد خواهیم کرد. مثلاً اگر یک گزارش تاریخی در مورد یکی از انبیاء یا ائمه(ع) با عصمت آنان منافات داشته باشد،آن گزارش را مورد نقد قرار خواهیم داد.

حال با کمک این ملاکها و با مراجعه به منابع دست اول میتوانیم یک واقعه تاریخی را مورد تحقیق و بررسی عالمانه قرار دهیم.

برخی از منابع تاریخی كه بیشتر مورد مراجعه محققین تاریخی قرار می گیرند عبارتند از:

تاریخ طبری، الکامل ابن اثیر، تاریخ یعقوبی، مروج الذهب مسعودی، ارشاد شیخ مفید، اخبارالطوال ابن قتیبه دینوری،منتهی الأمال شیخ عباس قمی، و منابع فراوان دیگر، اما باز هم تأكید می كنم كه در مطالعه منابع تاریخی باید ملاكهای فوق را مدّ نظرداشته باشیم.

نظرات