چرا در گوش بچه ای که تازه به دنيا آمده‌ اذان و اقامه می گويند؟ آيا واجب است يا مستحب؟

خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد از سنت هاي پيامبر گرامي اسلام(ص) است و بعد از او، ائمه معصوم (ع) هم به اين روش توجه زيادي داشتند و اين کار را به عنوان يکي از اولين اقدامات در بدو تولد کودک انجام مي دادند و به مسلمانان ديگر نيز سفارش مي کردند وقتي نوزاد به دنيا  آمد حتما در نخستين زمان ممکن در گوشش اذان و اقامه خوانده شود.

در جلد ۴۳ کتاب «بحارالانوار» از امام زين العابدين (ع) روايت است: «زماني که پدرم به دنيا آمد پيامبر(ص) در گوشش اذان را تلاوت فرمود.» در جلد ۱۰۴ همين کتاب به نقل از آن حضرت نوشته شده: «زماني که امام حسن(ع) متولد شد پيامبر (ص) در گوش او اذان و اقامه را قرائت فرمود.» علامه حر عاملي هم روايتي به نقل از مادر امام رضا(ع) نوشته اند با اين مضمون؛ «وقتي امام رضا(ع) به دنيا آمد، امام کاظم(ع) در گوش راست او اذان گفت و در گوش چپش اقامه».

پيامبر(ص) مي فرمود: «در گوش راست نوزاد اذان بگوييد و در گوش چپش اقامه. زيرا اين کار کودک را از شر شيطان حفظ مي کند. سپس در گوش او آية الکرسي، سوره هاي فاتحة الکتاب، اخلاص، ناس، فلق و آيات آخر سوره حشر را بخوانيد». در اين خصوص روايت هاي مستند ديگري به نقل از ائمه(ع) ثبت شده است که همگي آن ها مشخص مي کنند اين بزرگواران در زندگي خود همين شيوه را اجرا و به ياران و دوستان خود نيز توصيه مي کردند اين گونه عمل کنند و خواندن اذان و اقامه در گوش کودک تازه متولد شده را از ياد نبرند.

دليل اصلي اذان گفتن در گوش کودکي که به تازگي در يک خانواده مسلمان به دنيا آمده، اين است که نخستين صدايي که گوش او دريافت مي کند، اذان و اقامه باشد که شامل توصيف عظمت و بزرگي خداوند متعال است. چون انسان با شهادت دادن به يگانگي خدا، رسالت پيامبر(ص) و امامت حضرت علي(ع) وارد دايره اسلام و مذهب تشيع مي شود.

به همين دليل است که به محض تولد يک مسلمان، شعار اسلام در گوش او خوانده و به او تلقين مي شود؛ همان طور که در زمان مرگ و خروج او از دنيا نيز يگانگي خدا و جمله توحيد که ذکر «لااله الاا...» است به او تلقين خواهد شد. نکته قابل توجه اين است که هر چند کودک تازه متولد شده جملات اذان و اقامه و مفهوم آن را درک نمي کند اما خواندن همين ذکرها بر روح و جسم او اثر مي گذارد و روحيه مسلماني او را تقويت خواهد کرد. به همين دليل لازم است پدران و مادران اين سنت مهم و زيباي اسلامي را که از پيامبر (ص) آموخته ايم مورد توجه داشته باشند.

درست است که کودک تازه متولد شده توان درک مفاهيم والاي جمله ها و عبارت هاي اذان و اقامه را ندارد اما نبايد با اين بهانه از اجراي اين سنت مهم و پسنديده پيامبر(ص) و ائمه معصوم(ع) غافل شد. زيرا خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد آثار و برکات بسيار مهمي براي او به همراه دارد که غفلت از آن مي تواند آسيب هايي را متوجه جسم نحيف و روح آسيب پذير او کند.

در همين خصوص در کتاب «بحارالانوار» روايتي نوشته شده مبني بر اين که پيامبر(ص) فرموده اند: «کسي که نوزادي برايش به دنيا مي آيد در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه بگويد، بدين ترتيب شيطان به او آسيب نمي رساند».بنابراين براساس روايت هاي اسلامي يکي از مهم ترين آثار خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد اين است که شيطان را از وجود او دور مي کند.

تربيت کودک کار پيچيده اي است که زمينه آن بايد حتي قبل از تولد و نوزادي ايجاد شود. يعني اين طور نيست که وقتي کودک به دنيا آمد و چند ساله شد، تازه آداب اسلامي به او ياد داده شود. يکي از مواردي که زمينه تربيت صحيح اسلامي را در وجود کودک شکل مي دهد، خواندن اذان و اقامه در گوش اوست. در واقع خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد نه تنها پريشاني را از او دور مي کند و آثار معنوي بسيار خوبي براي او به همراه دارد بلکه باعث مي شود کودک با مفاهيم اعتقادي و مذهبي آشنا شود و به مرور زمان علاقه و انس بيشتري با اين مفاهيم برقرار کند.