فلسفه نماز چیست؟

از باب نمونه به چند مورد از فلسفه های نماز اشاره می كنیم:

۱ - نـمـاز موجب یاد خداست: یاد خدا بهترین وسیله براى خویشتن دارى و كنترل غرایز سركش و جلوگیرى از روح طغیان است. نمازگزار همواره به یاد خدا مى باشد، خدایى كه از تمام كارهاى كوچك وبزرگ ما آگاه است، خدایى كه از آنچه در زوایاى روان ما وجود دارد و یا از اندیشه ما مى گذرد، مطلع و با خبر است و كـمـترین اثر یاد خدا این است كه به خودكامگى انسان و هوسهاى وى اعتدال مى بخشد، چنان كه غـفلت از یاد خدا و بى خبرى از پاداشها و كیفرهاى او، موجب تیرگى عقل و خرد و كم فروغى آن مى شود. انـسـان غـافـل از خـدا در عـاقبت اعمال و كردار خود نمى اندیشد و براى ارضاى تمایلات و غرایز سـركـش خـود حد و مرزى را نمى شناسد و این نماز است كه او را در شبانه روزپنج بار به یاد خدا مى اندازد و تیرگى غفلت را از روح و روانش پاك مى سازد.

۲ - دورى از گناه: نمازگزار ناچار است كه براى صحت و قبولى نماز خود از بسیارى از گناهان اجتناب كند؛ مثلا، یكى از شرایط نماز مشروع بودن و مباح بودن تمام وسایلى اسـت كـه در آن بـه كار مى رود، مانند آب وضو و غسل، جامه اى كه با آن نمازمى گزارد و مكان نـمـازگـزار، این موضوع سبب مى شود كه گرد حرام نرود و در كار وكسب خود از هر نوع حرام اجـتـناب نماید چون بسیار مشكل است كه یك فرد تنها درامور مربوط به نماز به حلال بودن آنها مقید شود و در موارد دیگر بى پروا باشد. گویا آیه زیر به همین نكته اشاره مى كند و مى فرماید: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى‏ عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنكَرِ[عنکبوت/۴۵] كه همانا نماز (انسان را) از فحشا و منكر باز مى دارد.» بـالاخـص اگـر نـمـازگـزار مـتوجه باشد كه شرط قبولى نماز در پیشگاه خداوند این است كـه نـمـازگـزار زكـات و حـقوق مستمندان را بپردازد؛ غیبت نكند؛ از تكبر و حسدبپرهیزد؛ از مـشـروبات الكلى اجتناب نماید و با حضور قلب و توجه و نیت پاك به درگاه خدا رو آورد و به این ترتیب نمازگزار حقیقى ناگزیر است تمام این امور رارعایت كند.

۳ - نـظافت و بهداشت: از آنجا كه نمازگزار در برخى از مواقع همه بدن را باید به عنوان غسل بشوید و معمولا در شبانه روز چند بار وضو بگیرد و پیش از غسل و وضو تمام بدن خود را از هر نوع آلودگى پاك سازد؛ ناچار یك فرد تمیز و نظیف خواهد بود. از این نظر نماز به بهداشت و موضوع نظافت كه یك امر حیاتى است كمك مى كند.

۴ - انـضـباط و وقت شناسى: نمازهاى اسلامى هر كدام براى خود وقت مخصوص و معینى دارد و فرد نمازگزار باید نمازهاى خود را در آن اوقات بخواند، لذا این عبادت اسلامى به انضباط و وقت شناسى كمك موثرى مى كند.

و ... .