توهین چیست؟

توهین نسبت دادن سستی و ضعفی در اخلاق یا خلقت به دیگری است. بنابراین توهین بودن یک توهین زمانی روشن می شود که بدانیم چه شخص و چه شخصیتی مد نظر است.

به همین خاطر اگر شما به یک بچه الاغ، کره الاغ بگویید، توهینی نکرده اید، در حالی که نسبت دادن این تعبیر به یک انسان توهین محسوب می شود.
شاید شخصیت ما با بسیاری از تعابیر، منافاتی نداشته باشد و آن ها برای ما توهین به حساب نیایند، اما نباید تصور کنیم که همان تعابیر نسبت به همگان صحیح بوده و خارج از توهین است.

آیا اگر شما در کنار عثمان، طلحه، زبیر و ... قرار می گرفتید، تا از بین شما یکی به عنوان رهبر جامعه ای بزرگ انتخاب شود، به شما توهینی شده بود؟ قطعا نه تنها توهینی به شما نبوده، بلکه شما از آن بسیار خرسند نیز می شدید و افتخار نیز می کردید که در چنین جمعی قرار گرفته اید! اما اگر کسی مانند حضرت علی(ع) در این جمع قرار داده شود، همین کار توهین بزرگ به آن حضرت محسوب می شود!

حضرت علی (ع) نسبت به همین مساله موضع گیری کرده و می فرمایند: «عمر خلافت را در گروهى از قرار داد كه پنداشت من همسنگ آنان مى‏باشم پناه بر خدا از این شورا در كدام زمان در برابر شخص اوّلشان در خلافت مورد تردید بودم، تا امروز با اعضاى شورا برابر شوم كه هم اكنون مرا همانند آنها پندارند و در صف آنها قرارم دهند»[۱]

از همین رو بزرگان با معرفت و فهم خویش زمانی که می خواهند مظلومیت بزرگ حضرت علی (ع) را ذکر کنند، به ماجرای حکمیت می پردازند! و این را مصیبتی بسیار سنگین می دانند که کسی مانند ابوموسی اشعری! بخواهد برای امیرالمومنین (ع) تعیین تکلیف کند! مطلبی که با نگاه ساده و بسیط ما، شاید اصلا معنایی نداشته باشد. چون خودمان چنین شانی نداریم تا با انکارش توهین احساس کنیم!

شاید برای فهمش مناسب باشد، مثالی عرض کنم: فرض کنید برای یک استاد دانشگاه آزمونی جهت تشخیص میزان علمش برگزار کنند. و این آزمون به طور شفاهی و توسط کسی که در کلاس اول ابتدایی درس می خواند، انجام گیرد. آیا به نظر شما این کار توهین به آن استاد هست یا خیر؟

بنابراین روشن می شود که چرا عده ای توهین ها را توهین نمی دانند! به عنوان نمونه، خواننده هتاک و نادانی که در اشعارش به ائمه توهین کرده، توهین بودن مطالب خود را انکار می کند و می گوید: من باید خیلی انسان ضعیفی بوده باشم که بخواهم توهین کنم. توهین یک چیز مشخص است. مگر من در این شعر به امام نقی گفته‌ام که تو دزدی؟ یا تو قاتلی؟

شخصیت این شخص نهایتا به همین میزان است که دزدی و قتل را زشت بداند و بیشتر از این تصور و فهمی ندارد تا بخواهد توهین بودن آنها را بفهمد! او همه را اندازه خود می داند برای همین اینکه دیگران را مثل خود پایین بیاورد، را توهین نمی داند.

[۱]. نهج البلاغه خطبه ۳ شقشقیه.