ماجرای شهدای فخ چیست؟

شهدای فخ

یكی از قیامهایی كه شیعیان در مقابل ظلم وستم حكومت عباسی انجام دادند قیام حسین بن علی بن حسن است كه در سال ۱۶۹ه ق در منطقه فخ در زمان خلافت هادی عباسی اتفاق افتاد. نسب رهبر این قیام این گونه است:حسین بن علی بن حسن بن حسن بن حسن المجتبی(ع).[۱]

رهبر این قیام نبیرۀ امام حسن مجتبی-علیه السلام- و از خاندان فضل و جهاد و علم و عبادت و از شریفترین بیت یعنی اهل بیت پیامبر اسلام می باشد. از ویژگی های این قیام این است كه قبل از وقوع این حادثه روایاتی در مورد مقام و منزلت حسین بن علی صاحب فخ وارد شده است،كه جالب توجه است، که در اینجا به یك روایت اشاره می كنم:

امام محمد باقر-علیه السلام- روایت می كند كه روزی پیامبر-صلی الله علیه وآله- از سرزمین فخ عبور می كرد؛ هنگامی كه به موضع فخ رسید، پیامبر از مركب پیاده شد و درآنجا دو ركعت نماز خواند،در ركعت دوم بی اختیار به گریه افتاد واصحاب هم از گریۀ آن حضرت به گریه افتادند، پیامبر دلیل گریه خویش را چنین شرح داد:در ركعت اول نماز بودم جبرئیل بر من نازل شد وخبر داد:«ای محمد،مردی از فرزندان تو در همین مكان كشته خواهد شد وپاداش و اجر هر كسی كه در ركاب او به شهادت می رسد، ثواب وپاداش دو شهید است».[۲]

همچنین برای منزلت صاحب فخ و قیام او روایات دیگری نیز بیان شده است:

امام كاظم-علیه السلام- هم پس از شهادت حسین بن علی صاحب فخ، در مورد قداست وپاكی او فرمود:«بخدا سوگند او رفت و به شهادت رسید در حالی كه مسلمانی صالح و روزه دار و امر كننده به معروف و نهی كننده از منكر بود،همانند او در خاندانش یافت نمی شود».[۳]

امام جواد-علیه السلام- در مورد بزرگی حادثه دلخراش فخ می فرماید:«پس از واقعه كربلا برای ما قتلگاهی بزرگتر از حادثه فخ نبود».[۴]

مورخ مشهور یعقوبی در مورد علت این قیام می گوید: اصرار حكومت عباسی بر دستگیری طالبیان باعث شد كه آنان به سوی حسین بن علی (صاحب فخ) رفته و از او بخواهند تا قیام كند، اما وی به همراهی آنان اطمینان نداشت. از این رو اگر چه تعداد بسیاری از كسانی كه به حج آمده بودند با او بیعت كردند؛ اما كمتر از پانصد نفر با او همراهی كردند. آنها در سرزمین فخ در نزدیكی مكه مكرمه،با سپاهیان هادی عباسی روبه رو شدند وبیشترآنها نیز پراكنده شدند وحسن بن علی به همراه عدّه ای به شهادت رسیدند.[۵]

حكومت ظالم عباسی در این حادثه جسارت و ناجوانمردی یزید بن معاویه را تكرار كردند و سرهای شهدا را بریده و بر نیزه زده و در مكه مكرمه در معرض تماشای حجاج و زائران خانه خدا قرار دادند.بیش از صد سر بالای نیزه بود و سر حسین بن علی رهبر قیام فخ و سر سلیمان بن عبدالله بن حسن در پیشاپیش سرها بود.[۶]

این قیام در ظهر روز شنبه هشتم ذی الحجة،سال یكصدوشصت ونه با شهادت حسین وجمعی از یارانش به پایان رسید.[۷]


[۱]- كامل ابن اثیر،ج۹ص۹۰/ تاریخ طبری،ج۸ص۱۹۲؛/ مروج الذهب مسعودی؛ج۳ص۳۳۹.
[۲]- بحارالانوار، ج۴۸ص۱۷۰ / مقاتل الطالبیین؛ ص۲۹۰ / تنقیح المقال مامقانی،ج۱ص۳۳۷كلمه «حسین».
[۳]- بحارالانوار،ج۴۸ص۱۶۵.
[۴]- تنقیح المقال مامقانی، ج۱ص۳۳۷؛/ عمدة الطالب ابن عنبه ص۱۷۲ وص۲۱۱.
[۵]- تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۰۴-۴۰۵.
[۶]- تاریخ طبری؛ ج ۸ص۱۹۷.
[۷]- ماهیت قیام شهید فخ؛ سید ابوفاظل رضوی اردكانی، ص۱۶۹.

نظرات