چنانچه ندانیم چقدر نماز قضا داریم باید چه كنیم؟

امام خمینی(ره): كسى كه چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمى‏ داند مثلا نمى‏ داند چهار تا بوده یا پنج تا، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافى است و همچنین اگر شماره آنها را مى ‏دانسته و فراموش كرده، اگر مقدار كمتر را بخواند كفایت مى‏ كند.[۱]

مکارم: کسى که چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمى داند، مثلاً نمى داند دو نماز بوده یا سه نماز، کافى است مقدار کمتر را بخواند، امّا اگر قبلاً شماره آنها را مى دانسته، ولى به واسطه سهل انگارى فراموش کرده، احتیاط واجب آن است که مقدار بیشتر را بخواند.[۲]

صافی: كسی كه مثلاً چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمی‎داند، مثلاً نمی‎داند كه سه یا چهار یا پنج نماز بوده، چنان چه مقدار كمتر را بخواند كافی است. ولی اگر شماره آنها را می‎دانسته و فراموش كرده، بهتر آن است كه به قدری نماز بخواند كه یقین كند تمام آنها را خوانده است، مثلاً اگر فراموش كرده كه چند نماز صبح از او قضا شده است، و یقین دارد كه بیشتر از ده تا نبوده، ده نماز صبح بخواند.[۳]

سیستانی: كسى كه مثلاً چند نماز صبح، يا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمى ‏داند، يا فراموش كرده، مثلاً نمى ‏داند كه سه، يا چهار، يا پنچ نماز بوده، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافى است، ولى بهتر اين است كه بقدرى نماز بخواند كه يقين كند تمام آنها را خوانده است، مثلاً اگر فراموش كرده كه چند نماز صبح از او قضا شده است و يقين دارد كه بيشتر از ده نماز نبوده، احتياطاً ده نماز صبح بخواند.[۴]

فاضل(ره): كسى كه چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمى داند مثلاً نمى داند چهار تا بوده یا پنج تا، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافى است، لكن احتیاط واجب آن است چنانچه شماره آنها را قبلاً مى دانسته و بعد فراموش نموده مقدار زیادتر را بخواند.[۵]

بهجت(ره): كسى كه چند نماز از او قضا شده وتعداد آنها را نمى داند مثلا نمى داند چهار تا بوده یا پنج تا، چنانچه براى او مشكل نیست وعسر وحرج در كار نباشد، لازم است آن قدر نماز بخواند تا علم پیدا كند به مقدار نمازهاى قضا شده یا این كه بیشتر نماز قضا خوانده است، و اگر تحصیل علم ممكن نیست، به مقدارى كه اطمینان پیدا كند نماز بخواند، و اگر آن هم نشد به قدرى كه گمان پیدا كند، واین احتیاطات در صورتى است كه مى داند یا احتمال مى دهد كه سابقا مقدار آنها را مى دانسته والا فقط به قدرى كه یقین دارد نماز بخواند ودر مورد مقدار بیشتر، احتیاط كردن خوب است ولى ظاهر این است كه لازم نیست.[۶]

تبریزی(ره): كسى كه مثلا چند نماز صبح يا چند نماز ظهر از او قضا شده  وشماره آنها را نمى داند يا فراموش كرده، مثلا نمى داند كه سه يا چهاريا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافى است، ولى بهتر اين است كه به قدرى نماز بخواند كه يقين كند تمام آنها را خوانده است، مثلا اگر فراموش كرده كه چند نماز صبح از او قضا شده است و يقين دارد كه بيشتر از ده تا نبوده، احتياطا ده نماز صبح بخواند.[۷]

وحید خراسانی: كسى كه مثلا چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمى داند یا فراموش كرده ـ مثلا نمى داند كه سه یا چهار یا پنج نماز بوده ـ چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافیست، ولى احتیاط مستحبّ این است كه به قدرى نماز بخواند كه یقین كند تمام آنها را خوانده است، مخصوصاً در صورتى كه یقین به مقدار داشته و بعد از آن مقدار را فراموش كرده باشد.[۸]

[۱]. توصیح المسائل امام(ره)، مسئله ۱۳۸۳.
[۲]. توضیح المسائل آیت الله مکارم شیرازی مسأله ۱۱۹۹.
[۳]. توضیح المسائل آیت الله صافی مسأله۱۳۹۲.
[۴]. توضیح المسائل آیت الله سیستانی مسأله ۱۳۶۳.
[۵]. توضیح المسائل آیت الله فاضل(ره)، ص ۲۳۰.
[۶]. توضیح المسائل آیت الله بهجت(ره)، مسأله۱۱۲۳.
[۷]. توضیح المسائل آیت الله تبریزی(ره)، مسأله۱۳۹۲.
[۸]. توضیح المسائل آیت الله وحید خراسانی، مسأله۱۳۹۱.