کلام و عقاید

آیا برای هدایت کردن دیگران وظیفه ای داریم؟ یا باید افراد گمراه را به حال خود رها کنیم؟

شهر سوال ـ یعنی تلاش نماییم که راه حق روشن باشد و کسی به دلیل نفهمیدن گمراه نشود و شبهات و کج فهمی ها، دیگران را به بیراهه نکشاند. اما جایی که حق روشن و واضح شده و همه گونه تبیین شده سپس شخص به انتخاب خود بیراهه می رود، ما وظیفه ای نداریم و تلاش در چنین مواردی هیچ ثمری نخواهد داشت همان گونه که "خود را به خواب زده، هرگز بیدار نخواهد شد."

دین چقدر به زندگی بشر کمک می کند؟

شهر سوال ـ نقش دین در توسعه اخلاقیات: در جوامعی که انسان به جای خدا نشسته و خود را همه کاره کرده، نتوانسته اند دین را به طور کامل به کنار برانند. چون نقش دین در افزایش اخلاقیات و کاهش جرائم، نقشی بی بدیل است که حتی سیاستمداران ضد دین نیز، متمایل هستند از دین در این عرصه استفاده نمایند. و همین مساله خود دلیلی واضح بر نقش عظیم دین در این وادی است.

چگونه ممکن است خدای مهربان، انسان را عذاب کند؟

شهر سوال ـ در واقع همیشه باید متوجه باشیم که اگر از امری ناشناخته تعجب کردیم، به دلیل جهل، مسائل روشن و واضح را انکار نکنیم. و جهل خود را به مسائل روشن سرایت ندهیم. عدم رعایت همین اصل معقول سبب شده که ستیزه گری های بسیاری رخ دهد که ریشه آنها جهالت است و انسان ها به دلیل نفهمیدن بعضی از مسائل، حقایقی را انکار می کنند.

چرا خدا انسان های بد را خلق کرد، با اینکه می دانست جهنمی خواهند شد؟

شهر سوال ـ امیر المؤمنین علیه السّلام می فرمایند: خداوند عزّ و جلّ در فرشتگان عقل را بدون شهوت و در چهار پایان شهوت را بدون عقل و در فرزندان آدم هر دو را قرار داد، حال كسى كه عقلش بر شهوتش غالب گردد به یقین از فرشتگان بهتر بوده و آن كه شهوتش بر عقلش غالب شود حتما از چهار پایان بدتر مى ‏باشد.

با توجه به هدف یکسان از آفرینش انسان ها، آیا عدالت در یکسانی شرایط همگان نیست؟

آفرینش انسان ها

شهر سوال ـ ثانیا حق انتخاب بشر، خواه ناخواه شرایط را متفاوت خواهد کرد. انسان هایی که می خواهند از حق انتخاب خود سوء استفاده کنند و مسیر طغیان را برمی گزینند، در زندگی دیگران دخالت می کنند، و تجاوزهایی را انجام می دهند، در نتیجه زندگی دیگران تحت تاثیر آنها قرار خواهد گرفت. و اگر بنا باشد دست این تجاوزکاران به صورت تکوینی بسته باشد، معنایی برای انتخاب باقی نخواهد ماند، و همه مجبور به برگزیدن درستکاری خواهند بود.

به شهادت قرآن پیامبر (ص) یک انسان معمولی است، چرا باید از امری به نام سنت پیروی کنیم؟

سنت

شهر سوال ـ اینکه پیامبر (ص) را صرفا یک بشر معمولی معرفی کنیم، مانند این است که از ترکیب "لا اله الا الله" فقط بخش اول را اخذ کنیم و بگوییم هیچ خدایی وجود ندارد و استثنای بعدی را نبینیم.

آیا وجود ادیان مختلف در عصر جهانی شدن قابل قبول است؟

شهر سوال ـ جهانی شدن بیش از آنکه با وجود نظرات مختلف ناسازگار باشد، با عدم تحمل نظرات مختلف ناسازگار است. خصوصا که اختلاف ها، همیشه در بین بشر وجود خواهند داشت. و راهی برای یکسان سازی تمام افراد بشر وجود ندارد. چون استعدادهای ذاتی افراد با یکدیگر بسیار متفاوت است. و هر کسی گرایش های خاصی دارد. و علاوه بر همه این ها، هر انسانی مختار است و می تواند علیرغم جبر محیط و آموزش و .... راهی جدید در پیش بگیرد.

آیا قرآن از مسیحیان و یهودیان می خواهند که اسلام آورند یا به دین خویش عمل کنند؟

یهودیان

شهر سوال ـ پس از یک زاویه نگاه ادیان با یکدیگر فرقی ندارند. و از زاویه نگاه دیگری، فرق بین آنها غیر قابل انکار است. و رمز مساله در اینجاست که از منظر قرآنی سخن انبیاء پیشین، توسط کسانی که ادعای پیروی از آنها را دارند، دستخوش تغییراتی شده است. به عبارتی باید بین دو مساله تفکیک کنیم. ۱- انبیاء و آنچه آنان گفته اند. ۲- پیروان ادعایی انبیاء و آنچه به انبیاء نسبت می دهند.

قرآن امر کرده در دعا غیر خدا را نخوانیم، چرا ما غیر خدا را می خوانیم؟

غیر خدا

شهر سوال ـ «لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحیماً[نساء/۶۴] اگر این مخالفان، هنگامى كه به خود ستم مى‏ كردند (و فرمانهاى خدا را زیر پا مى‏ گذاردند)، به نزد تو مى‏ آمدند و از خدا طلب آمرزش مى‏ كردند و پیامبر هم براى آنها استغفار مى ‏كرد خدا را توبه پذیر و مهربان مى‏ یافتند.»

اگر اسلام عیبی ندارد و همه عیوب از مسلمانی است، چرا اسلام، مسلمان درست تربیت نمی کند؟

شهر سوال ـ ثانیا اسلام، مسلمان های خوب بسیاری تربیت کرده است. کافیست فقط اندکی به صدر اسلام بنگریم. اسلام جنگ دامنه دار، دو قبیله اوس و خزرج را به کلی ریشه کن کرد و این دو قبیله را در یک گروه به نام انصار جای داد. اسلام وضعیت فحشا در جامعه عرب را ریشه کن کرد و روابط سالم را جایگزین آن کرد. اسلام گروهی که زندگی خود را از راه غارت می گذراندند، به شهر نشینی و تمدن سازی کشاند و جامعه ای که در میان دو امپراطوری، مورد بی مهری تمام بود و فقط به عنوان تبعیدگاهی به آن نگریسته می شد، به آقایی رساند و ... و در هر جایی که مسلمانان به دستورات اسلام عمل کردند، نتایج عالی به دست آوردند.

چرا اکثر کشورهای اسلامی در توحش و عقب ماندگی هستند؟

شهر سوال ـ بدترین جواب، ربط دادن این مسائل به اسلام است که به جای ناشی بودن از واقع بینی، متاثر از عداوت است. چون روشن است که توصیه های فراوان اسلام، به علم آموزی، نمی تواند به عقب ماندن از قافله علم منجر شده باشد. کما اینکه سالیان سال مسلمانان در اوج قله های علمی بودند. همچنان که جنگ ها و نزاع ها، غالبا ریشه در زیاده خواهی ها و تکبرها و تعصب های کور است که با فرهنگ اسلامی، فرسنگ ها فاصله دارد.

چرا ما باید بدون دیدن هیچ معجزه ای به خدا ایمان بیاوریم؟ چرا در زمان ما معجزه ای نیست؟

شهر سوال ـ واژه معجزه به معنایی که ما از آن می فهمیم، در قرآن وجود ندارد. و مصادیقی که برای معجزه می شناسیم، در قرآن "آیت" خوانده شده اند. به عنوان نمونه در داستان حضرت موسی (ع) قرآن معجزات را به عنوان "آیت" معرفی کرده است: